سید علی جوهری

سیلیمارین، عصاره تخلیص شده بذر گیاه دارویی خار مریم (Silybum marianum) بوده و ویژگی های آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد سرطانی و افزایش توان بازسازی کبدی و حفظ پایداری غشای سلولی در مطالعات قبلی گزارش شده است. با این حال، یکی از چالش های مهم در استفاده از سیلیمارین، زیست فراهمی کم و سرعت اثرگذاری محدود آن بر فعالیت های زیستی است. روش های مختلفی مثل نانوامولوسیون، نانو کریستال و نانو ذرات پلیمری برای بهبود حلالیت در آب مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین مطالعه ی حاضر، با هدف بررسی تاثیر سیلیمارین و سیلیمارین نانو درون پوشانی شده در کیتوزان بر شاخص های رشد، فعالیت آنزیم های التهابی کبد، بیان ژن و فعالیت های آنتی اکسیدانی کبد ماهی گورخری (Danio rerio)، انجام گرفت. برای این منظور، به مدت 60 روز ماهیان با جیره های غذایی حاوی اشکال مختلف سیلیمارین شامل 1- تیمار ( بدون افزودنی ) 2-جیره ی غذایی حاوی 100 میلی گرم بر کیلوگرم غذا نانو کیتوزان 3- جیره ی غذایی حاوی 100 میلی گرم بر کیلوگرم غذا، سیلی مارین 4-جیره ی غذایی حاوی 100 میلی گرم بر کیلوگرم غذا، سیلی مارین درون پوشانی شده در کیتوزان پرورش داده شدند. در پایان دوره ی آزمایش، شاخص های رشد، (افزایش طول افزایش وزن، رشد متوسط روزانه و ... )، فعالیت آنزیم های التهابی کبد (ALT، ALP و AST)، مقادیر مالون دی آلدئید (MDA)، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز) و میزان بیان ژن آنزیم های آنتی اکسیدانی مرتبط سنجش شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که افزودن اشکال مختلف سیلیمارین به جیره غذایی ماهیان تاثیر معناداری بر هیچ کدام از شاخص های رشد نداشت (P>0.05)، اما افزودن این مکمل ها به جیره غذایی باعث تفاوت معنی داری در میزان فعالیت آنزیم های کبدی، MDA و آنزیم های آنتی اکسیدانی با تیمار کنترل شدند (P<0.05). آنزیم MDA کمترین و بیشترین فعالیت را به ترتیب در جیره ی غذایی حاوی نانو سیلیمارین و در تیمار کنترل نشان داد. بیشترین و کمترین میزان فعالیت AST به ترتیب در جیره ی حاوی نانو کیتوزان و جیره کنترل بود. همچنین بیشترین و کمترین میزان ALT به ترتیب در جیره کنترل و در جیره حاوی سیلیمارین بود، بیشترین و کمترین میزان فعالیت ALP به ترتیب مربوط به جیره ی حاوی نانو کیتوزان و در جیره حاوی نانوسیلیمارین بود. افزودن این مکملها باعث افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و میزان بیان ژن های GPX، CAT و SOD در کبد شدند (P<0.05). بطورکلی افزودن شکل عادی و نانو سیلیمارین باعث کاهش سطوح آنزیمهای کبدی و همچنین تقویت قدرت آنتی اکسیدانی در ماهی زبرا شد.