سید علی جوهری

تولید تجاری ماهیان ایجاب می کند که کیفیت مواد تناسلی در ماهیان مولد ارزیابی شده و قابلیت لقاح مصنوعی در آنها افزایش یابد. در مطالعه حاضر اثر تغذیه با منابع مختلف مکمل روی بر شاخص های کیفی اسپرم ماهی قزل آلای رنگین کمان بررسی شد. تعداد 108 قطعه ماهی مولد نر از بین مولدین مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیان سردآبی شهید مطهری یاسوج انتخاب شد. تیمارهای غذایی طی 16 هفته تحقیق شامل (1) مولدین نر تغذیه شده با جیره حاوی 40 میلی گرم در کیلوگرم مکمل روی معدنی، (2) مولدین نر تغذیه شده با جیره حاوی 40 میلی گرم در کیلوگرم نانو ذره روی، (3) مولدین نر تغذیه شده با جیره حاوی 40 میلی گرم در کیلوگرم روی آلی، (4) مولدین تغذیه شده با غذای فاقد مکمل روی (کنترل) بود. بعد از ارزیابی کمیت و کیفیت اسپرم، عملیات تکثیر و لقاح برای گروه های مختلف با استفاده از تخمک های ماده شاهد انجام شد. بیشترین درصد لقاح، چشم زدگی و تفریخ تخم مربوط به مولدین نر قزل آلای رنگین کمان تغذیه شده با مکمل حاوی 40 میلی گرم در کیلوگرم روی معدنی بود. غلظت، حجم، زمان تحرک و درصد اسپرماتوکریت اسپرم ها در کلیه تیمارهایی که با مکمل حاوی روی تغذیه شده بودند بیشتر از ماهیانی بود که در جیره آنها مکمل روی به کار برده نشده بود و بازماندگی نتاج تا وزن 1 گرم در تیمار تغذیه شده با مکمل روی معدنی بیشتر از سایر گروهها بود (05/0>P). کمترین میزان آنزیم های AST ، ALT، LDH و SOD و بیشترین میزان یون های منیزیم و کلسیم در تیمار یک گزارش شد که با سایر تیمارها اختلاف نشان داد (05/0>P). کمترین میزان کلسترول، اوره، گلوکز و پروتئین کل در تیمار یک مشاهده گردید که فقط مقادیر گلوکز و پروتئین کل در بین تیمارها اختلاف نشان داد (05/0>P). در مجموع، با توجه به نقش کاهشی روی معدنی در مقادیر ترانس آمینازها و نقش افزایشی آن در مقادیر ترکیبات غیرآلی منیزیم و کلسیم در پلاسمای سمینال، این ریز مغذی ضروری می تواند به عنوان کاندیدای مناسبی برای تحقیقات بیشتر در جهت بهبود کیفیت اسپرم مولدین نر قزل آلای رنگین کمان از طریق افزودن به جیره غذایی در نظر گرفته شود.