رشد اقتصادی ناشی از تجارت زمانی بیشتر عملی میشود که سرمایه انسانی لازم برای جذب تکنولوژی وجود داشته باشد. از سوی دیگر گسترش تجارت خارجی نیز زمینه توسعه سرمایه انسانی را فراهم میآورد. در این پژوهش اثر تجارت در 42 کشور آسیایی مورد - در دوره 1990-2013 و سرمایه انسانی با استفاده از روش اثرات ثابت و روش GMM مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که تجارت خارجی و سرمایه انسانی اثر مثبت و معنیداری بر رشد اقتصادی کشورهای آسیایی در دوره موردمطالعه داشتهاند. متغیر ترکیبی تجارت خارجی با سرمایه انسانی نیز اثر مثبت و معنیداری بر رشد اقتصادی دارد. همچنین، متغیر جمعیت اثر منفی و معنی داری بر رشد اقتصادی این کشورها داشته است. نتایج هر دو روش برآورد، اثرات مثبت سرمایه انسانی و تجارت خارجی را بر رشد اقتصادی تأیید میکنند که با توجه به ضرایب بدست آمده اثر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی از اثر تجارت خارجی بر رشد اقتصادی بیشتر بوده است.
