امجد فرزین پور

این پژوهش به‌منظور بررسی نسبت هورمون‌های تولیدمثلی شامل استروژن، تستوسترون، هورمون لوتئینیزه‌کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) در طول دوره تولید تخم و همچنین ارزیابی اثرات دو مکمل گیاهی بایوفرتایل (بایو اگ بوستر) و نانوفرتایل (نانو اگ بوستر) بر عملکرد تولیدی مرغ‌های تخمگذار های‌لاین سویه W-36 پس از پیک تولید به مدت 14 هفته انجام شد. در بخش اول پژوهش در سنین ۱۷، ۲۷، ۳۵ و ۵۱ هفتگی عملکرد تولیدی بررسی و نمونه‌های خون جمع‌آوری شد. در بخش دوم پژوهش از تعداد 126 مرغ تخمگذار در سن 51-37 هفتگی در قالب طرح کاملاّ تصادفی با 7 تیمار شامل تیمار شاهد (کنترل)، بایوفرتایل در 3 سطح (500، 1000 و 1500 میلی‌گرم در 100 گرم جیره) و نانوفرتایل در 3 سطح (025/0، 05/0 و 1/0 میلی‌گرم در 100 گرم جیره) با 6 تکرار و سه پرنده در هر تکرار استفاده شد. در طول دوره آزمایش صفات عملکردی و کیفی تخم‌مرغ ثبت شد. در سن 51 هفتگی نمونه‌های خون جمع‌آوری شد و سپس یک مرغ از هر تکرار کشتار و به منظور ارزیابی بیان ژن‌ها، هیپوتالاموس و هیپوفیز جدا گردید. نتایج پژوهش اول نشان داد با افزایش سن، درصد تولید تخم‌مرغ کاهش، وزن تخم‌مرغ و ضریب تبدیل خوراک افزایش و ضخامت پوسته تخم‌مرغ کاهش یافت. همچنین غلظت استروژن، تستوسترون و نسبت‌های FSH/LH و تستوسترون/استروژن به‌طور معنی‌داری افزایش و سطح هورمون‌های FSH و LH کاهش یافت و بالاترین غلظت FSH و LH در هفته ۲۷ (اوج تولید) مشاهده شد (٠٥/٠< P). نتایج پژوهش دوم نشان داد که استفاده از این دو مکمل‌ گیاهی باعث بهبود درصد تولید تخم‌مرغ، ضریب تبدیل خوراک و ضخامت پوسته تخم‌مرغ شد، همچنین غلظت مالون‌دی‌آلدئید، کلسترول تام، تری‌گلیسیرید کاهش و وضعیت آنتی‌اکسیدانی سرم بهبود یافت (٠٥/٠< P). غلظت بالاتر LH، FSH، استروژن کمتر و نیز تعادل در نسبت FSH/LH با جیره‌های حاوی این دو مکمل گیاهی همراه بود (٠٥/٠< P). علاوه بر این، بیان ژن‌های GnRH، FSH و LH در گروه‌های دریافت‌کننده نانوفرتایل و بایوفرتایل افزایش یافت که بالاترین میزان بیان ژن مربوط به نانوفرتایل در سطح 025/0 و بایوفرتایل در سطح 1500 (میلی‌گرم در صد گرم جیره) بود (٠٥/٠< P). بطورکلی استفاده از مکمل‌های بایو اگ بوستر و نانواگ بوستر‌ می‌تواند موجب بهبود عملکرد تخم‌گذ‌اری، حفظ تولید تخم‌مرغ و عمکلرد فیزیولوژیکی در مرغ‌های تخم‌گذار بعد از پیک شود.