عبدالباسط عزیزی

لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) یکی از منابع تامین پروتئین مورد نیاز جامعه توسط آفات و بیماری های متعددی مورد حمله قرار می گیرد. از این میان مهمترین بیماری های ویروسی در مزارع لوبیای ایران توسط Bean common mosaic virus (BCMV)، Bean common mosaic necrosis virus (BCMNV)، Cucumber mosaic virus (CMV) ایجاد می شود. هدف این تحقیق تهیه سازه های ژنی برای ایجاد مقاومت به هر سه ویروس از طریق بیان آر ان ای های دولای ویروسی می باشد. به این منظور سازه خاموشی ژن با استفاده از ترادف 145 جفت بازی حفاظت شده ژن 2b برای CMV، 165 جفت باز توالی حفاظت شده HC-Pro برای BCMNV و ترادف 138جفت باز از ژن پروتئین پوششی BCMV طراحی شد. این ترادف ها بصورت جداگانه و هم بصورت سری برای هر سه ویروس و در حالت های سنس، آنتی سنس و ساختار سنجاق سری که توسط اینترون از هم جدا می شدند، ابتدا در حامل pKannibal همسانه سازی و سپس در حامل دوگانه pFGC5941 همسانه سازی شدند. کارائی این سازه ها در گیاه Nicotiana benthamiana بصورت موقت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد سازه های طراحی شده کارائی بالایی در کاهش علایم و غلظت ویروس در برگهای بالائی نسبت به گیاه شاهد داشتند. بطور کلی کارائی سازه ها به ترتیب ساختار سنجاق سری، آنتی سنس و سنس بود. همچنین بین سازه ها بصورت تکی برای هر ویروس و یا بصورت چندگانه برای همان ویروس در بیشتر موارد تفاوت معنی داری مشاهده گردید و مشخص شد که کارائی سازه ها بصورت چندگانه بهتر از سازه های تکی می باشد.