علی اکبر مظفری

این مطالعه با هدف بررسی قابلیت جنین زایی رویشی اندامهای برگ، اپی کوتیل و هیپوکوتیل دو رقم نخود "پیروز" و "کاکا" روی محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ(MS) در شرایط تاریکی و نور انجام شد. جهت القاء کالوس جنین زا از محیط کشت MS حاوی تنظیم کننده های رشد، 2،4- دی کلرو استیک اسید(2,4-D) و نفتالین-استیک اسید(NAA) هر کدام در غلظت های 2، 3، 4 و 5 میلی گرم در لیتر و همچنین تیدیازورون(TDZ) و پیکلورام در غلظت های 1، 5/1، 2 و 5/2 میلی گرم در لیتر کشت شدند. صفات مورد مطالعه شامل: کالوس زایی، جنین زایی، فراوانی جنین های کروی شکل، قلبی شکل و لپه ای و درصد جنین های نمو یافته در هر ریز نمونه بود. داده ها بر اساس روش آماری فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد که اکسین ها نسبت به سایتوکنین ها روی کالوس زایی تاثیر بیشتری داشتند. بیشترین فراوانی جنین زایی در محیط کشت 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D از ریزنمونه هیپوکوتیل در رقم کاکا در شرایط تاریکی مداوم حاصل شد. برای توسعه و بلوغ جنین، کالوس های دارای جنین های کروی به محیط کشت پایه MS حاوی تنظیم کننده های رشد مختلف انتقال داده شدند. فراوانی جنین زایی در شرایط تاریکی بیشتر از شرایط نوری بود. بالاترین درصد توسعه جنین کروی به جنین قلبی و سپس به لپه ای از ریزنمونه برگ رقم کاکا در محیط کشت حاوی تنظیم کننده رشد 5/0 میلی گرم در لیتر BA + 5/0 میلی گرم در لیتر2,4-D حاصل شد. غلظت 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D در هر دو شرایط نوری و تاریکی بالاترین جنین زایی را ایجاد نمود. همچنین با افزایش غلظت2,4-D فراوانی جنین زایی کاهش یافت.