علی اکبر مظفری

تنش خشکی یکی از مهم ترین فاکتورهای محیطی تنظیم رشد و توسعه گیاه است که تولید گیاه را محدود می کند. و باعث کاهش تولید در 25 درصد از زمین های زراعی در سراسر جهان می شود. توت فرنگی در میان میوه های مناطق معتدله یک میوه بی نظیر به حساب می آید و ایران به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی منحصر به فرد می تواند به عنوان یکی از تولید کنندگان عمده آن در جهان باشد. جهت مطالعه اثر نانو ذرات آهن و اسید سالیسیلیک بر برخی خصوصیات مورفو-فیزیولوژیکی توت-فرنگی تحت تنش خشکی در شرایط درون شیشه ای آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه ی طرح کاملاً تصادفی با تیمار های تنش خشکی(PEG): صفر، 5 و 10 درصد ، آهن: سولفات آهن(27 پی پی ام)، نانوذرات آهن: 08/0 و 8/0 پی پی ام، اسید سالیسیلیک: صفر، 01/0 و 05/0 میلی مولار و 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش خصوصیات رویشی (تعداد شاخه، طول شاخه، وزن تر و خشک اندام هوایی، طول ریشه، وزن کل)، محتوای نسبی آب برگ (RWC)، شاخص پایداری غشاء سلولی (MSI)، محتوای کلروفیل، پروتئین محلول کل، آهن می شود. و پراکسید هیدروژن (H2O2)، مالون دی آلدئید (MDA)، میزان پرولین آزاد، کربوهیدرات های محلول کل، فعالیت آنزیم های ضد اکسایشی (پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز)، و کاروتنوئید افزایش یافت. کاربرد نانو ذرات آهن در شرایط تنش خشکی خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی گیاه را بهبود بخشید. تیمار 8/0 پی پی ام نانو ذرات آهن نتایج بهتری در مقایسه با تیمار 08/0 پی پی ام نشان داد. تیمار اسید سالیسیلیک نیز باعث بهبود خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی توت فرنگی در شرایط تنش خشکی شد. کاربرد همزمان نانو ذرات آهن و اسید سالیسیلیک نیز باعث بهبود خصوصیات رویشی، محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشاء سلولی، پرولین آزاد، کربوهیدرات محلول کل، پروتئین محلول کل و فعالیت آنزیم های ضد اکسایش، محتوای کلروفیل و کارتنوئید و آهن در توت فرنگی شد. همچنین کاربرد همزمان این ترکیبات محتوای پراکسید هیدروژن، مالون دی آلدئید را در توت-فرنگی کاهش داد و به مقاومت گیاه کمک نمود. کاربرد نانو ذرات آهن و اسیدسالیسیلیک در شرایط تنش خشکی، اثرات مطلوبی در بهبود خصوصیات توت فرنگی داشت و بهترین نتایج در کاربرد همزمان این ترکیبات مشاهده شد.