علی اکبر مظفری

گونه Satureja avromanicaاز جمله گیاهانی تازه معرفی شده و در حال انقراض می باشد. این تحقیق به منظور ارائه یک پروتوکل مناسب برای ریزازدیادی این گیاه، در دو محیط کشت MS و WPM حاوی انواع تنظیم کننده های رشد سایتوکینینی و اکسینی در غلظت های مختلف صورت پذیرفت. مواد گیاهی از کوههای منطقه اورامانات استان کردستان جمع آوری شد. برای باززایی شاخساره از شاخساره های باززایی شده بطول 2-1 سانتی متر بعنوان ریزنمونه استفاده شد. محیط کشت MS و WPM همراه با تنظیم کننده رشد BA، BAP و TDZ هر کدام جداگانه در هشت غلظت مختلف 0، 1/0، 5/0، 1، 5/1، 2، 5 و 10 میلی گرم در لیتر بدون اکسین تهیه شد. ریزنمونه ها در محیط کشت MS و WPM حاوی تنظیم کننده های رشد BA در غلظت های 0، 2، 5 و 10 میلی-گرم در لیتر و IBA در غلظت های 0، 1/0، 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر قرار داده شدند. ریزنمونه ها بروی محیط کشت MS و WPM حاوی تنظیم کننده های رشد TDZ در غلظت های 0، 2، 5 و 10 میلی گرم در لیتر و -D4،2 در غلظت های 0، 1/0، 5/0 و 1 میلی گرم کشت شدند. نتایج نشان داد درصد ریزنمونه های باززایی شده بطور نسبی در محیط کشت MS بیشتر از محیط کشت WPM می باشد و با افزایش غلظت تنظیم کننده های رشد سایتوکینینی، میانگین درصد ریزنمونه های باززایی شده افزایش می یابد. درصد ریزنمونه های ریشه دار شده و القای کالوس در ریز نمونه ها بطور نسبی در محیط کشت WPM بیشتر از محیط کشت MS می باشد و با افزایش غلظت تنظیم کننده های رشد سایتوکینینی، میانگین درصد ریزنمونه های ریشه دار شده کاهش یافته و همچنین میانگین این صفت در تنظیم کننده رشد TDZ بیشتر از 6-BAP و BA می باشد. برای شاخه زایی، غلظت 5 میلی گرم در لیتر BA همراه با 0/1 میلی گرم در لیتر IBA مناسب ترین ترکیب تنظیم کننده رشد برای این گونه می باشد. بیشترین تعداد ریشه در غلظت 0/1 میلی گرم در لیتر TDZ و بیشترین طول ریشه در غلظت 0/1 میلی گرم در لیتر IBA بدست آمد.