آسیب شناسی قوانین و رویه ی قضایی مربوط به تجاوز به اراضی ملی در نظام حقوقی ایران هدف اصلی پژوهش حاضر است. این اراضی از جمله سرمایه های مهم هر کشوری به ویژه برای آیندگان در امور زیست محیطی است که از بین بردن این اراضی یا تعرض به آن، حیات انسانی و حتی حیوانان و نباتات را تهدید می کند. جهت حفظ اراضی مذکور، تهیه و تدوین قوانین مدون و منسجم می تواند نقش بسزایی داشته باشد که هر کشور در خصوص اراضی خود باید احساس مسئولیت کند و اقدامات مربوطه را انجام دهد. با توجه به اهمیت قوانین مربوطه، سوال مهم تحقیق این است که چه نقایص و کاستی هایی در حوزه تقنینی و قضایی در خصوص مقابله با جرایم علیه اراضی ملی وجود دارد؟ جهت یافتن پاسخ این سوال و با روش تفسیری- تحلیلی، تمامی قوانین و مقررات موجود در نظام حقوقی ایران به عنوان نمونه و آرای دادگستری به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت. در پایان مشخص شد که علاوه بر نبود تعریف دقیقی از اراضی ملی و جرایم این حوزه، فقدان قوانین منسجم و صدور آرای متعارض از علل اصلی وقوع جرایم علیه اراضی ملی است. مضافاً ارتکاب جرم از سوی یقه سفیدان و عدم جرم انگاری تمامی فروض آسیب های تهدید کننده اراضی ملی به تشدید اوضاع دامن زده است. با توجه به تحقیقات انجام شده جهت پیشگیری از وقوع و آسیب های این حوزه بر توجه محوری به نقش سازمان های مردم-نهاد، تصویب یک قانون جامع و مانع و مرجع تخصصیِ رسیدگی کننده واحد تأکید شده است.
