در این پژوهش، تأثیر آهنگ گفتار و تکیه در پاره‌گفتارها و واژه‌های گویشوران هورامی مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف اصلی این تحقیق ارتقاء شناخت از الگوی آهنگی این گونۀ زبانی است و همچنین امکان غنای رده‌بندی گونه‌های زبانی را ایجاد می‌کند. رویکرد این پژوهش کمی و تجربی است و از روش تحلیل داده‌ها به‌صورت کمی استفاده می‌کند. برای تحلیل کمی و تجربی داده‌های زبانی از نزمافزار پرات استفاده می‌شود. هر نمونه از جملات در بخش مربوط به آهنگ کلام در مقوله‌های مختلف شامل جمله‌های خبری، جمله‌های پرسشی، جمله‌های امری و جمله‌های دعایی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این پژوهش، 30 نفر از افراد مرد و زن در سنین مختلف (20 تا 60 سال) به عنوان نمونه‌های پژوهشی انتخاب شده‌اند. داده‌ها از این افراد، با استفاده از سؤال‌ها و جواب‌های چندگانه با استفاده از میکروفون ضبط صدای Boya By-PM700 و Zoom H6 ضبط و جمع‌آوری شده و در نهایت نمونه‌ها با کمک نرافزار پرات به شکل طیف‌نگار درآمده است. این پایان‌نامه براساس لدفوگد (2015) برای تحلیل دقیق داده‌ها پیش رفته است. با توجه به این روش، تفاوت‌ها و الگوهای موجود در طیف‌نگارها بررسی و تحلیل شده‌اند. نمونه‌ی آماری این پژوهش شامل گویشوران هورامان لهون در شهرستان پاوه و اطراف آن هستند. تحلیل آهنگ کلام نشان می‌دهد که تغییرات در آهنگ جملات مختلف، می‌تواند معانی متفاوتی را انتقال دهد و تأکید بر عناصر جمله نظیر قید، فاعل و فعل اطلاعات کلیدی را آشکار می‌سازد. در جملات خبری، الگوی نواختی با حالت خیزان شروع می‌شود و با حالتی افتان پایان می‌یابد، که این نشان‌دهنده یک بیان قاطع و جهت رفع ابهام است و همچنین نشان می‌دهد الگوهای نواختی نقش مهمی در بیان دقیق اطلاعات و تأکیدات دارند. جملات پرسشی نیز با الگوهای زیروبمی متفاوت، احساسات و نگرش‌ها را بیان می‌کنند. با تحلیل‌های ارائه شده در جملات پرسشی می‌توان نشان داد که الگوهای نواختی در این جمله‌ها نه تنها برای بیان پرسش بلکه برای ارتباط دقیق‌تر احساسات، نگرش‌ها و هدف گوینده به کار می‌روند. الگوی نواختی جمله‌های پرسشی در ابتدا حالت خیزان دارد و همچنین برعکس جمله‌های خبری، با حالت خیزان نیز به اتمام می‌رسند. در جملات امری، آهنگ کلام نه تنها دستور می‌دهد بلکه نگرش گوینده و تأکیدات را نیز انتقال می‌دهد. نواخت‌های متفاوتی مانند H*، L+H*، و L% برای برجسته‌سازی بخش‌های مختلف جمله‌های امری به کار رفته است. در پایان جملات امری، معمولاً شاهد الگوهای نواختی افتان هستیم. در جملات دعایی، نواخت‌ها بستگی به محتوا و هدف گوینده دارند؛ مانند تأکید بر ادات ندا و فعل‌های مختلف، و انعکاس اینکه گوینده امیدوار است یا ناامید در نواخت این گونه جملات. همچنین در مبحث تکیه در این پژوهش، جایگاه تکیه در مقوله‌های مختلف واژگانی و نقش‌های آن‌ها در گونۀ هورامی هورامان لهون بررسی شده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد تکیه نقش مهمی در تعیین معنی و کاربرد واژگان: اسم‌ها، صفات، قیدها و فعل‌ها دارد و نقش اساسی در تغییر معنا و نقش دستوری و همچنین تعیین جنس دستوری دارد.
