نمود آوایی زبان شامل دو پدیده ی "واحدهای زنجیری" و "واحدهای زبرزنجیری" است. واحدهای زنجیری همان صداها و آواهای معمول و آشنای زبان هستند که در زنجیره ی گفتار عمل می کنند و به جای همدیگر می توانند بیایند. در مراحل اولیه ی یادگیری زبان نوشتاری، انسان(کودک و بزرگسال) زبان را از طریق حروف الفبا یاد می گیرد که همان واحدهای زنجیری است. واحدهای زبرزنجیری فراتر از زنجیره ی گفتار عمل می کنند و برروی واکه، هجا و جملات وارد می شوند. بدون واحدهای زبرزنجیری، گفتار ماشینی و مصنوع خواهد بود و بنابراین نمی توان مفهوم و منظور اصلی گوینده را درک کرد زیرا برخی از این واحدهای زبرزنجیری در تمایز معنایی دخالت دارند و می توان گفت که نقش واحدهای زبرزنجیری در زبان کمتر از واحدهای زنجیری نیست و این نشان دهنده ی اهمیت شناسایی و مطالعه ی آنها در زبان ها و گویش ها است. در این پژوهش بعد از تعریف و بررسی ویژگی-های آوایی واحدهای زبرزنجیری "تکیه، آهنگ و درنگ(مکث)"، جایگاه و نقش آنها در کلمات و جملات در گویش سورانی زبان کردی، مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است و از نظریه ی خاصی پیروی نمی کند. روش گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و هم چنین مراجعه به شمّ زبانی پژوهشگر و گفتار افراد بومی است. پس از انجام پژوهش حاضر و بررسی دقیق داده های زبانی و تجزیه و تحلیل آنها، به نتایج زیر دست یافتیم:
