یکی از نخستین موضوعاتی که موجب گسترش مفهوم عشق الهی در تصوف گردید ازلیت عشق بود و زمان پیدایش این عقیده در تصوف پیش از پیدایش شعر صوفیانه پارسی بوده است. مفهوم عشق ازلی در تصوف با دو موضوع ارتباط دارد: یک موضوع میثاق و دیگر موضوع محبت خدامند با بندگان. در این پژوهش بازتاب مفهوم عشق ازلی در آثار مشاهیر ادب عرفانی مورد کاوش قرار گرفته است و این مبحث با عقاید جنید و حلاج درباره میثاق الست آغاز شده و با دیدگاه روزبهان بقلی و احمد غزالی و شاعرانی چون سنایی، عطار، حافظ و مولانا و سعدی ادامه پیدا کرده است.
