مرگ از موضوعاتی است که همواره ذهن بشر را مشغول ساخته است. در عرفان به غیر از مرگ اجباری که همان قانون طبیعی و الهی است به نوعی خاص از مرگ به نام مرگ اختیاری یا تولد دوم اشاره شده است. مراد از مرگ اختیاری زدودن حالات و صفات ناپسند و آراستن روح به اخلاق و صفات الهی است، بتابراین مرگ اختیاری یک نوع خودسازی روحی است. در این مقاله ابتدا مرگ اجباری به عنوان لازمه وجود مطرح شده است و سپس نگارنده به بحث درباره مرگ اختیاری پرداخته و در نهایت مفهوم مرگ اختیاری در اشعار سنایی و عطار مورد بررسی قرار گرفته است. لازم به ذکر است که هم سنایی و هم عطار مرگ اختیاری را مرگ پیش از مرگ می نامند.
