محدودیت منابع و رشد بهای انرژی، باعث شده است که اقداماتی در جهت کاهش مصرف آن انجام گیرد. با توجه به تعریف توسعه در معماری و شهرسازی و میزان بالای مصرف انرژی در بخش ساختمان، می توان با بررسی عوامل اقلیمی در معماری و تشخیص نوع صحیح برخورد با اقلیم، در راستای کاهش مصرف انرژی و توسعه پایدار، گام برداشت. در این نوشتار فرم کلی، جهت گیری جغرافیایی ساختمانها و جزئیات معماری عوامل تحت بررسی هستند. اتلاف انرژی، تبادل حرارتی با محیط، جذب انرژی تابشی خورشید و برخورداری از رطوبت و تهویه ی مناسب نیز شاخصهای بهینه سازی بوده اند. روش تحقیق: با بررسی گونه های مختلف خانه های تاریخی شهرستان یزد، عوامل اقلیمی مؤثر در ساخت آنها به روش توصیفی بررسی شده اند. سپس بر مبنای مطالعات اقلیمی و به روش تطبیقی، الگوهای معماری پایدار قابل استفاده در معماری معاصر تبیین شده اند. نتایج نشان می دهند با بهره گیری از الگوهای معماری سنتی در خانه های یزد می توان عوامل لازم برای طراحی مسکن پایدار در معماری معاصر را در راستای توسعه ی معماری و شهرسازی پایدار استخراج نمود.
