معماری ایران با قدمتی دیرین و سابقه ای درخشان از الگوها و مولفه های هویتی ارزشمندی برخوردار است. در دوره معاصر به دلایل عدیده، شاخصهای هویتی این معماری رنگ باخت و در دهه های اخیر تلاشی گسترده در جهت بازشناخت مولفه های هویتی معماری ایرانی صورت گرفته است. بررسی دقیق ساختار تشکیل دهنده معماری ایرانی و استخراج الگوهای اصیل این معماری می تواند در هویت بخشی به معماری معاصر موثر باشد. منطقه هورامان استان کردستان در ناحیه غربی ایران، دارای شاخصهای والایی در زمینه های معماری، شهرسازی، فرهگ و هنر می باشد که با توجه به این شاخصها می توان نشانه های بارزی از تمدن کهن و غنی ایرانی را به درستی معرفی نمود. مساله این پژوهش تبیین این شاخصها و نشانه ها می باشد. در حقیقت هورامان را باید به درستی بخشی از میراث جهانی بشریت معرفی نمود. میراثی ماندگار که با گذر از اعصار و قرون و با حفظ هویت در زمینه های مختلف هنری، فرهنگی و معماری می توان الگوهای ارزشمندی را در دوران کنونی بازتعریف نماید که این باز تعریف، یکی از اهداف اصلی این پژوهش می باشد. مبانی نظری مبتنی بر ارزشهای بنیادین معماری اسلامی و اعتقادات دینی در تشکیل معماری و بافت هورامان، بسیار چشمگیر می باشد. در این مقاله به روش تطبیقی ویژگیهای خاص معماری هویتمند هورامان معرفی و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد بافت و معماری این ناحیه، از یک سو دارای شاخصهای فنی و اجرایی خاصی می باشد که قابلیت تطبیق با ساختارهای سازه ای امروزی را براحتی داراست و از سوی دیگر در مولفه های معنوی و مبانی نظری، متکی به اصول و شاخصهای اعتقادی و فرهنگی دیرینه ای بوده که از هر دو وجه بعنوان رهیافتی نوین در جامعه معاصر و وجوه مختلف آن استفاده خواهد شد.
