معماری منطقه غرب ایران از هوبتی دیرین برخوردار است. این هویت، قدمتی کهن در تاریخ ایران زمین دارد. در این نوشتار تلاش شده است ویژگیهای معماری منطقه غرب با بررسی نمونه های موردی بیان گردد. محدوده مورد نظر در این تحقیق، ناحیه غرب ایران در کنار مجموعه کوههای زاگرس در پهنه ای از استان های کردستان و کرمانشاه می باشد یکی از شاخصهای مهم معماری مناطق فلات مرکزی ایران، داشتن ساختار مرکزگرایانه است. ایجاد مرکزی با مساحتزیاد و به صورت میدان، در این نواحی تعریف شده است. حرکت بازار در پیرامون این مراکز، وجود مسجد و برخی از عملکردهای مهم شهری به نسبت بزرگی ناحیه بوده و هویتی خاص را برای این نوع از معماری تعریف نموده است. بر خلاف این نوع از معماری در ساختار محدوده این پژوهش به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و اقلیمی، مرکز به صورت خطی سازماندهی شده و در تعداد بیش از یک مورد تعریف شده است.. دسترسی از نواحی مختلف به یک مرکز خاص باعث پراکندگی خدمات در امتداد خط یا محور اصلی شده و بدین ترتیب چندین مرکز با حداقل خدمات مورد نیاز ساکنان، به وجود می آید. معماری مبتنی بر عملکردگرائی از مهم ترین ویژگی های این مجموعه محسوب می شود. در این مقاله ویژگیهای این نوع از معماری تعریف شده و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
