صلاح الدین مولانایی

ساختارهای معماری محیطهای روستایی برآیندهای با اهمیت فعالیت انسان بشمار می آیند که در طول قرنها مطابق با منطقهای قوی اجتماعی – فرهنگی و محیطی شکل و تحول پیدا کرده اند. این بدان معنی است که مورفولوژی و الگوهای فضایی معماری روستا بتدریج در راستای برآورد نیازهای اجتماعی-فرهنگی جمعیتهای ساکن (|پاسخگویی به نیاز سکونت، تأمین امنیت، حریم خانوار و نظام تولیدی) و در تعامل با محیط فیزیکی اطراف توسعه پیدا کرده اند. چنین تفکری بویژه موقعیکه آن را در چهارچوب روابط دوجانبه محیط طبیعی و در بستر تاریخ اش مد نظر قرار دهیم محیط انسان ساخت را بعنوان ظرف معنی تبیین و تعریف می کند. زیرا انسان موقعی تمایل به ساکن شدن دارد که بتواند محیط پرمعنایی را تجربه بکند.Norberg-Schulz 1980) ( ˝زندگی روستایی و نوع نگرش به جهان و طبیعت، امکانات و دانش او برای ساخت و تولید، و شیوه های بهره وری باعث می شود تا اجزاء محیط به مطلوبترین و دز عین حال رعایت ساده گی و برقراری رابطه ای منطقی و مکمل بین آنها، با حداکثر کارایی شکل گیرد˝ (سرتیپی پور 1384 ص 44) . زیرا این بناها توسط مردمی ساخته شده اند که همه هوش و همه ظرافتشان را برای ساختن آنها بکار برده اند، با مشارکت آنان در تدبیر و در اجرا زاده می شود و از زندگی روزمره آنان الهام می گیرد و به دور از خودنمایی و سبکی، به دور از فرم و مدل خاصی، خصیصه بدیهه ساز بودن را حفظ کرده است (دادخواه 1365: 98، زرگر 1384: 9 ). چنین است که در مشاهده و مطالعه ابنیه روستایی به اصول ساده و ابتدایی می رسیم. با این دیدگاه می توان ادعا کرد که معماری بومی واجد ارزشهایی است نیازمند بررسی و بازشناسی به منظور استخراج اصول و ضوابط پایدار، الگوهای با ارزش و نهایتاً هماهنگ سازی آنها با شرایط زندگی نوین. در این راستا و با توجه به غالب شدن الگوهای شهری در مناطق روستایی و عملاً حذف تدریجی الگوهای با ارزش بومی، این مطالعه در پی آن است تا با بهره گیری از اطلاعات موجود برداشت شده توسط جهاد دانشگاهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران و برداشت های میدانی انجام شده توسط خود مشاور، الگوهای وضع موجود را شناسایی و با بررسی و تحلیل آنها احکام کلی را استخراج تا از این طریق زمینه برای تدوین الگوهای پیشنهادی فراهم گردد. الگوهای استخراج شده مبنای طرح پلانهای پیشنهادی معماری و سازه مورد نظر در طراحی واحدهای مسکونی