تحولات ساختار سنی جمعیت در ایران و استانهای آن کم وبیش از سال 1380 به بعد شروع شده و با ورود به فاز دریچه جمعیتی در سال 1385 عینیت یافته است. دریچهای که هم فرصتی برای تبدیل اقتصاد در حال توسعه کشور و به ویژه استانهای عقب مانده به اقتصادی توسعه یافته تلقی میشود و البته در صورت عدم بهرهبرداری، هم پتانسیلی برای افزایش بیکاری و نقصان شاخصهای رشد و توسعه و در نتیجه تحلیل امنیت ملّی میباشد. هدف این مقاله مستندسازی تحولات ساختار سنی جمعیت ایران و استانهای آن در دو مقطع زمانی 85 و 90، و تحلیل وضعیت بیکاری ناشی از این تغییرات و تأثیر آن بر امنیت ملّی میباشد. رویکرد مطالعه توصیفی- تحلیلی بوده و به روش اسنادی و همچنین تحلیل ثانویه اطلاعات سرشماری دو مقطع به انجام رسیده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که در سال 85 پنجره فرصت بهینه برای توسعه اقتصادی در تمامی استانها- به غیر از سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی- باز شده است، با این وجود، نسبت بیکاری در کل کشور و در استانهای محروم در مقایسه با سالهای قبل افزایشی چشمگیر داشته است که هر چند بخشی از آن میتواند ناشی از تغییر و تحولات جمعیتی باشد، اما بخش مهمی از آن ناشی از وضعیت راکد اقتصاد کشور و ساختار کلی آن است و عدم سرمایهگذاری مناسب بر روی سرمایه انسانی و فرصت اقتصادی فراهم آمده میتواند درصد بیکاری را بیش از اینها هم افزایش دهد. افزایش بیکاری نیز منجر به افزایش فقر، افزایش بار تکفل، کاهش تولید و درآمد و کاهش عدالت اجتماعی خواهد شد و از جمله خطرهای واقعی داخلی برای امنیت ملّی بخصوص در سالهای آتی محسوب میشود.
