سعید خانی

باروری یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تحولات جمعیتی و در واقع، یکی از مهم‌ترین ارکان جمعیتی و تداوم‌بخش جامعه است. از این‌رو، سیاست‌های جمعیتی در دنیا و کشورهای مختلف عمدتاً حول محور کاهش یا افزایش باروری اعمال می‌گردد. شاخص نرخ باروری کل در ایران و استان کردستان، اکنون در حدود 1.7 تا 1.8 فرزند در نوسان است. این مقدار، تداعی‌کننده باروری زیر سطح جایگزینی است و تداوم آن در حدود یک بازه 30 ساله به‌ویژه در نبود جریان مهاجرپذیری، علاوه بر تشدید سالخوردگی می‌تواند تداوم و بازتولید جمعیت را با مشکل مواجه کند. پژوهش حاضر در راستای شناخت رفتار و نگرش‌های باروری خانواده‌های استان کردستان انجام گرفت و پاسخ به این سؤال را رو درروی خود دیده است‌که؛ چه ارتباطی میان عدم قطعیت اقتصادی- اجتماعی خانوارهای خانوادگی از یک طرف و رفتار و نگرش‌های باروری آن‌ها از طرف دیگر وجود دارد؟ تحولات اجتماعی دنیای امروز، افراد و خانواده‌ها را در زمینه ازدواج و فرزندآوری در دوراهی انتخاب و بلاتکلیفی در انتخاب قرار داده است. بر همین اساس، در این مطالعه رفتار و نگرش‌های باروری از خلال چارچوبی که بر مفهوم عدم قطعیت اقتصادی-اجتماعی در زمانه حاضر تأکید دارند، تبیین می‌شود. طبق نتایج این مطالعه، مجموعه‌ای از عوامل شامل مشکلات مالی و بیم و نگرانی‌های اقتصادی در زمینه تورم، بی‌ثباتی اقتصادی، ناامنی شغلی، درآمد ناکافی و ...، ابهام نسبت به آینده در زمینه فرزندآوری، نگرانی و ترس از آینده نامعلوم، پیش‌بینی‌ناپذیری موقعیت و نداشتن آینده ذهنی مالی، افزایش عدم قطعیت‌های اجتماعی-روانی به‌ویژه ناامیدی گسترده در سطح افراد و در سطح خانواده، متزلزل شدن خانواده‌ها و افزایش طلاق و ناآرامی روانی در خانواده تحت تأثیر اوضاع نابسامان اقتصادی سال‌های اخیر و تورم افسارگسیخته و کاهش نقش حمایت‌گری بین‌نسلی به‌ویژه با توجه به نان‌آور بودن مردان در اغلب خانواده‌ها، نقش مهم و بی‌بدیلی در شکل دادن به رفتار و نگرش‌های باروری زنان مورد مطالعه داشته‌اند.