جهان امروز با یک پاندمی جدید و کاملاً متفاوت مواجه است. اپیدمی کرونا افراد، خانوادهها، جوامع، شهرها، اقتصاد، ساختارهای سیاسی و حتی حوزههای مختلف پژوهش را به شدت تحت تأثیر قرار داده و بر عدم قطعیتهای اقتصادی- اجتماعی افزوده است. خانواده و فرایندهای آن شامل نگرشها و تصمیمات ازدواج و فرزندآوری از جمله مواردی است که به احتمال فراوان تحت تأثیر کرونا قرار گرفته و بخشی از پژوهشهای اخیر را به خود اختصاص داده است. در این ارائه، پاندمی کرونا به مثابه بخشی از یک عدم قطعیت اقتصادی بزرگتر در نظر گرفته شده و هدف اصلی آن بود تا ضمن معرفی چارچوب جدید «ترسیم روایتهای آینده»- که اخیراً بدنه رو به توسعهای از ادبیات نظری و تجربی کشورهای تجربهکننده باروری پایین اروپا را تشکیل میدهد، به تشریح عناصر و گزارههای این چارچوب و مقایسه آن با چارچوبهای رایج که تأکیدشان بیشتر بر ابعاد عینی ناامنی اقتصادی و رفتارهای مبتنی بر اجتناب از ریسک است پرداخته شود. مطابق با چارچوب «ترسیم روایتهای آینده»، افزایش سرعت، پویایی و نوسانات روزافزون پیامدهای حاصل از جهانیشدن، امواج جدید تحولات فناوری، و گسترش جریان نئولیبرالیسم و اخیراً شیوع و گسترش کرونا، بهوجودآورنده یک منبع قویِ عدم قطعیت اقتصادی است و در این وضعیت، کنشگران در انتخابهای خود تحت تأثیر انتظارات کموبیش نامطمئن، یعنی نوعی عدم قطعیت بنام «سایه آینده» در مورد عواقب یک عمل معین قرار میگیرند. به عبارت دیگر، آنها بر اساس روایتهای خود از آینده، یعنی آیندههای خیالی تعبیهشده در عناصر اجتماعی و تعاملاتشان تصمیمگیری و عمل میکنند. به طور خلاصه، چارچوب یاد شده ادعا میکند که ترسیم روایت افراد از آینده در بستر عدم قطعیت اقتصادی به طور منفی بر نگرشهای ازدواج و فرزندآوری تأثیر میگذارد و کرونا این تأثیر را تشدید میکند. در این ارائه علمی، با واکاوی در ادبیات نظری و تجربی چارچوب روایت، به تشریح و میزان کاربست آن برای اثرگذاری بر جمعیتشناسی خانواده در ایران پرداخته و فرض را بر آن گذاشتیم که با توجه به بدیع بودن چارچوب یاد شده و دور نبودن ایران از شرایط حاکم بر دنیای امروز و تشدید عدم قطعیتهای اقتصادی- اجتماعی ناشی از کرونا در جامعه، تشریح و تلاش برای مفهومسازی و عملیاتی کردن این چارچوب در کشور، برای پژوهشهای جمعیتی مرتبط با خانواده بسیار حائز اهمیت بوده و به طور قطع میتواند مسیر احتمالی نگرشهای ازدواج و فرزندآوری که یکی از دغدغههای مهم سیاستهای جمعیتی امروز نیز میباشد را روشن نماید.
