شهرام کبودوندپور

گندم محصولی استراتژیک در اقصا نقاط جهان به شمار میرود. سالانه درصد قابل ملاحظه ای از این محصول استراتژیک توسط موش خانگی (Mus domesticus, L.) از دست می رود. هدف از این مطالعه ارائه یک مدل کمی برای تعیین آستانه تراکم (Density threshold) برای موش خانگی بعنوان یکی از مهمترین افات محصولات کشاورزی است. اگر چه آستانه تراکم (DT) آفت به عنوان یک اصل پایه در مدیریت خسارات ناشی از آفات بی مهره (حشرات) مورد استفاده قرار گرفته ولی تاپیش از این مطالعه این آستانه برای هیچ مهره داری تعیین نشده است. در این راستا یک ازمایش تجربی جهت کمی کردن مدل (DT) جهت مدیریت خسارات وارده به محصول گندم توسط تراکم های مختلف موش (Yield losses) از شروع مرحله رویشی شیری شدن دانه (Milky stage) تازمان برداشت محصول به مدت 49 روز طراحی گردید. برای این منظور آزمایش در یک منطقه تیپیک کشاورزی با هدف شبیه سازی هر چه بیشتر زیستگاه طبیعی گندم و موش به مورد اجرا در آمد.. در 16 حصار 225 مترمربعی که در برابر ورد و خروج هر نوع جونده و پرنده عایق بود (Rodent proof enclosure) محصور گردید. این مطالعه در دانشگاه کوئینزلند، پردیس گتون (Gatton campus) در کشور استرالیا در خلا فصول رویشی 1381 – 1384 به هجرا در آمد. DT از طریق برآورد رابطه مقدار خسارات وارده بر محصول توسط موش (YL) و جمعیت معرفی شده موش در مرحله شیریی شدن دانه (DI) محاسبه گردید. این رابطه منتج از بازخوزد عددی و تابعی (Functional and numerical response) بین موش و محصول گندم از مرحله رویشی دانه شیری تا زمان برداشت است. رابطه به دست آمده از نوع درجه دوم (Asyptotic exponential) بود. YL به صورت خطی در حد فاصلی که DI معادل 500 – 2133 موش در هکتار است افزایش میابد تا اینکه این افزایش در تراکم بالاتر از 2133 موش در هکتار ظاهراً به دلیل رقابت محدود می گردد.