اعتیاد به مواد مخدر یک پدیده ی اجتماعی بوده که وابسته به عوامل مختلف ناشی از زندگی جمعی، محیط و محدودیت های ساختار اجتماعی است. بر اساس هنجارها و مقررات جوامع مختلف، پدیده ی اعتیاد نه جرم صرف، بلکه یک بیماری اجتماعی محسوب می شود. امروزه مصرف مواد مخدر صنعتی روز به روز فزونی می یابد و در این میان آسیب پذیرترین قشر جامعه، جوانان و نوجوانان هستند. تحقیق حاضر، به دنبال بررسی علل اعتیاد به مواد مخدر صنعتی در شهر زنجان از منظر جرم شناسی می باشد. در بررسی این مسئله از نظریه-های آنومی دورکیم و مرتن، بی سازمانی اجتماعی شاو و مک کی، منزلت اجتماعی کوهن، یادگیری اجتماعی ساترلند و کنترل اجتماعی هیرشی استفاده شده است. روش تحقیق پیمایش اجتماعی بوده و جامعه ی آماری آن را معتادان حاضر در کمپ های نوای آرامش، بهاران، طلوع رهایی و مرکز مشاوره ی اعتیاد مهر تشکیل می دهند. نمونه ی مورد مطالعه 100 نفر از افراد موجود در این کمپ ها بوده که به روش نمونه گیری ساده انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته بوده و برای روایی آن از روش اعتبار محتوا و برای پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده گردید که میانگین آلفای کل متغیرهای مستقل، با میزان 77/0 بدست آمد. برای تحلیل داده ها از آزمونهای آماری پیرسون، اسپیرمن و رگرسیون چندگانه ی گام به گام با نرم افزار SPSS به کار رفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین آنومی، محل سکونت و مهاجرت، کنترل اجتماعی، یادگیری اجتماعی، بیکاری، ناکامی، دسترسی آسان و اعتیاد به مواد مخدر صنعتی رابطه ی معنی داری وجود دارد. طبق تحلیل رگرسیونی بیشترین عامل مؤثر بر این مسئله، آنومی و کمترین عامل مؤثر نیز بیکاری بود.
