دادرسی عادلانه، محاکمه شخصی در پرتو قانون و با در نظر داشتن احترام به حقوق شهروندی و زمینه ایی برای ترویج حاکمیت قانون است. انسان در حال حاضر درک نموده است که برای حفظ حقوق جامعه، باید اصول حقوق بشر از قبیل رعایت کرامت انسانی، تساوی در برابر قانون، علانیت، امنیت قضایی و دادرسی عادلانه را بیشتر از گذشته مورد بررسی قرار دهد. امروزه، دادرسی عادلانه در تمام جهان، بخش لاینفک عدالت دادرسی بوده است و اجرای عدالت قضایی هم یکی از آرمان های مهم جامعه بشری است که همواره مورد توجه ادیان الهی، قانون گذاران، مکاتب مختلف، اندیشمندان حقوق بشری و قانون و مصلحان اجتماعی بوده است. تجربه ملت ها برای بشر آشکار نموده است که حتی اگر کامل ترین و بی نقص ترین قوانین ماهوی مکتوب در سیستم قضایی یک کشور وجود داشته باشد، بدون وجود قوانین شکلی مکتوب و اجرای دادرسی منصفانه، تحقق عدالت قضایی در روند رسیدگی امری دور از دسترس خواهد بود. بررسی ملاک ها و استانداردهای دارسی عادلانه زیاد، پیچیده و مدام در حال تحول است. این ضوابط، قلمرو وسیعی از قواعد را در بر می گیرند؛ و در نظام های کیفری جوامع مختلف و کشورهای دنیا می تواند متفاوت باشد. نظام های کیفری ایران و عراق به عنوان دو کشور همسایه دارای تفاوت های هستند و به تبع آن آیین دادرسی عادلانه و معیارهای آن نیز تعیین می گردند. لذا در این پژوهش با بررسی نظام های کیفری این دو کشور معیارهای آیین دادرسی عادلانه را بررسی نموده و تفاوت های این دو نظام را در پژوهش مشخص می نماید.
