سعید قائینی

حس عضلانی از جمله اجزای مهم قابلیت های حسی حرکتی و به عنوان کانال جبرانی گیرنده بینایی انسان محسوب می شود. بنابراین، جستجوی ابزار و روش های توسعه چنین حسی، به طراحی برنامه های سودمند تربیت بدنی برای کودکان نابینا و کم بینا چه در سطح ورزش همگانی و چه در سطح آموزشگاهی کمک زیادی می کند. لذا، هدف این پژوهش نیمه تجربی، مقایسه تأثیر بازی و تمرین ذهنی در تقویت حس عضلانی کودکان با اختلالات بینائی بود. آزمودنی ها، 28 دانش آموز دختر 12-9 سال مدارس استثنائی و همگانی شهر کرمانشاه با تیزی دید حداکثر 4/0 دیوپتر (در چشم برتر با استفاده از عینک) بودند که پس همگن شدن (از لحاظ تیزی دید)، در دو گروه 14 نفره بازی و تمرین ذهنی مورد مطالعه قرار گرفتند. کار تجربی شامل 15 جلسه تمرین روز در میان به مدت 30 الی 40 دقیقه بود. پروتکل تمرینی گروه بازی شامل 45 دقیقه فعالیت بدنی در ایستگاههای لی لی، بادکنک های زنگ دار، ترامپولین و یویو بود. گروه تمرین ذهنی نیز بدون انجام فعالیت بدنی، از تمرینات ذهنی ترتیبی مدل ژانگ لی (1992) بهره مند شدند. این تمرینات شامل آشنایی با مفاهیم تمرین ذهنی، آرمیده سازی عضلانی، فراگیری تمرین ذهنی و تجسم حرکات در ذهن بودند. در پیش و پس آزمون، شاخص های حس عضلانی کودکان با استفاده از آزمون های اجرای 50% از حداکثر پرش طول جفتی و اجرای 50% از بیشینه دینامومتری پنجه دست برتر (با دینامومتر) اندازه گیری شدند. عملیات آماری از طریق آمار توصیفی، آزمون کلموگروف – اسمیرنوف و تحلیل واریانس دو سویه در سطح معناداری 05/0P< انجام شد. یافته های آماری بر پیشرفت معنادار گروه بازی در اجرای 50% از بیشینه پرش طول جفتی (006/0p=) و گروه تمرین ذهنی در اجرای 50% از بیشینه دینامومتری پنجه دست برتر (004/0p=) دلالت داشتند. این یافته ها از تأثیرپذیری عضلات ریز از عملکردهای ذهنی و شناختی و عضلات درشت از فعالیت بدنی با روش بازی گزارش می دهند.