راحله شاکری

سرطان سینه یکی از شایع ترین سرطان ها و از علل مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان است. آهن عنصری ضروری برای حفظ حیات در موجودات زنده است که در بسیاری از فرآیندهای زیستی شرکت می کند. تجمع زیاد آهن و پراکسیداسیون لیپیدی موجب وقوع نوعی مرگ سلولی به نام فروپتوز می شود. آهن دارای دو نقش مهم در ایجاد سرطان است. اول، به عنوان آغازگر تومور از طریق مشارکت در شیمی فنتون و ایجاد جهش های سرطان زا. دوم، عنصری ضروری در رشد تومورها است. نقش آهن در درمان سرطان را نیز می توان از دو بعد مورد بررسی قرار داد: 1- ایجاد اضافه بار آهن، حمله ی اکسیداتیو و القای مرگ سلولی در سلول های سرطانی. 2- خارج کردن آهن از دسترس سلول های سرطانی به وسیله ی شلاتورهای آهن. از شلاتورهای آهن برای درمان اضافه بار آهن ناشی از تزریق خون در بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور استفاده می شود. دو شلاتور پر کاربرد آهن دفریپرون و دفرازیروکس می باشند. دوکسوروبیسین از داروهای رایج در شیمی درمانی است، اما دارای یک دوز سمی محدودکننده است چون موجب آسیب به عضلات قلبی می شود. به همین علت، یافتن داروهای جدید با اثرگذاری بیشتر و عوارض کمتر در درمان سرطان هم چنان یک موضوع تحقیقاتی مهم است. در این پژوهش اثر FeSo4و شلاتورهای آهن شامل دفریپرون و دفرازیروکس روی رده های سلولی MDA-MB-231 و MCF-7 با تست MTT مورد بررسی قرار گرفت. از دوکسوروبیسین به عنوان کنترل استفاده شد. هم چنین سمیت دوکسوروبیسین در حضور FeSo4 بررسی گردید. القای مرگ سلولی به روش آپوپتوز در دو رده ی سلولی توسط سه دارو با کیت سنجش فعالیت کاسپاز-3/7 مطالعه شد. نتایج نشان داد FeSo4 با IC50 بیش از 2 میلی مولار سمیت و اثر سیتوتوکسیک زیادی بر سلول های سرطان سینه ندارد. دفریپرون و دفرازیروکس بر سلول های سرطان سینه اثر سیتوتوکسیک داشتند. اثر سیتوتوکسیک دفرازیروکس بر روی هر دو رده سلولی قوی تر از اثر دفریپرون بود. هم چنین دفرازیروکس روی MCF-7 در زمان 72 ساعت اثر قوی تری در مقایسه با MDA-MB-231 داشت. بررسی درصد بقای سلول های MDA-MB-231 و MCF-7 در بازه ی زمانی 48 و 72 ساعت در حضور دوکسوروبیسین و FeSo4 نشان داد اثر سیتوتوکسیک دوکسوروبیسین در تمام غلظت ها در حضور و عدم حضور FeSo4 با یکدیگر تفاوت معناداری ندارد. بررسی فعالیت کاسپاز-3/7 در سلول های MCF-7 تحت تیمار با دفریپرون نشان داد این سلول ها فعالیت کاسپاز بالاتری در مقایسه با کنترل دارند که بیانگر فعال شدن کاسپاز-3/7 به عنوان یکی از نشانگرهای مرگ سلولی به روش آپوپتوز در این سلول ها است.