محمد رحمان رحیمی

کوآنزیم Q10 (CoQ10) یک آنتی اکسیدان است که به طور طبیعی در بدن تولید میشود و در تولید انرژی نقش دارد. CoQ10 در افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند بیماری قلبی کمتر است. تحقیقات نشان میدهد که CoQ10 علائم نارسایی احتقانی قلب را بهبود می بخشد و ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند و از این طریق خطر ابتلا به بیماری قلبی را در آنها کاهش دهد. نشانگرهای استرس قلبی پروتئینهایی هستند که در هنگام استرس وارد جریان خون میشوند. از این نشانگرها میتوان برای تشخیص بیماری قلبی و نظارت بر پیشرفت آن استفاده کرد. ورزش هوازی واماندهساز میتواند آسیب موقتی به قلب وارد کند، اما در اکثریت قریب به اتفاق افراد، در مقایسه با افرادی که ورزش نمی کنند، فواید زیادی برای سلامت قلب دارند. با این حال هدف از پژوهش حاضر، تاثیر کوتاهمدت مکمل یاری CoQ10 بر مارکرهای مرتبط با استرس قلبی پس از یک وهله فعالیت ورزشی هوازی واماندهساز در فوتبالیست‌های حرف‌های میباشد. روش‌کار پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی همراه با طرح پیش آزمون-پس آزمون بود. جامعه پژوهش حاضر را بازیکنان حرف‌های فوتبال (دسته اول) با سابقه 7 تا 10 سال تشکیل می‌داد که از طریق فراخوان شرکت در پژوهش حاضر، تعداد 16 نفر به عنوان نمونه پژوهش بصورت تصادفی به دو گروه مکمل (8 نفر) و دارونما (8 نفر) تقسیم بندی شدند. پروتکل فعالیت ورزشی هوازی وامانده‌ساز از طریق رکاب زدن بوسیله دوچرخه مونارک هوازی انجام شد که آزمودنی‌ها پس از گرم کردن 3 دقیقه‌ای با سرعت 60rpm بدون بار، پروتکل اصلی را با شدت 90 وات شروع کردند و به ازای هر سه دقیقه، 30 وات به مقدار بار افزوده شد. سپس از آزمودنی‌ها خواسته شد تا سرعت رکاب زدن را در 60 تا 70 دور در دقیقه حفظ کنند، در صورتی‌که آنها نتوانند که میزان بار را در این سرعت حفظ کنند و یا نتواند پروتکل را ادامه دهند، به عنوان نقطه خستگی ارادی آزمودنی‌ها در نظر گرفته شد. ارائه مکمل به آزمودنی های به شیوه طرح دوسوکور، تصادفی، کنترل شده با دارونما بود. آزمودنی‌های گروه مکمل CoQ10 یک کپسول ژلاتینی با دوز 200 میلی‌گرم/ روز بصورت ناشتا همراه با یک لیوان آب با ترکیبات روغن کانولا، یوبیکوینول(فرم فعال کوکیو10) و دی گلیسرول مونولئات به مدت 4 هفته مصرف نمودند و همزمان گروه دارونما نیز یک کپسول (همسان از لحاظ اندازه، شکل و رنگ) با همان محتویات گروه مکمل بدون یوبیکوینول را مصرف نمودند. جهت بررسی سطوح سرمی نشانگرهای استرسی همچون GDF-15، NT-proBNP و hs-TnT، طی شش مرحله قبل از وهله‌های اول فعالیت ورزشی، بلافاصله بعد، 24 ساعت پس از فعالیت، قبل از وهله‌های دوم فعالیت ورزشی، بلافاصله بعد و 24 ساعت بعد از وهله‌های فعالیت ورزشی به میزان 5 سی سی از ورید بازویی خون گرفته شد. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که بلافاصله بعد از وهله‌های فعالیت هوازی وامانده‌ساز، سطوح سرمی نشانگرهای استرسی قلب به طور معناداری در هر دو گروه مکمل و دارونما افزایش معناداری یافت و در 24 ساعت متعاقب آن به طور معناداری در هر دو گروه کاهش یافت (000/0>P) که این کاهش در گروه مکمل CoQ10 بیشتر بود (000/0>P). زمان تا رسیدن به خستگی در گروه مکمل CoQ10 به طور معناداری افزایش یافت (000/0 >P). نتیجه‌گیری در مجموع می‌توان گفت که وهله‌های فعالیت ورزشی هوازی وامانده‌ساز باعث افزایش چشمگیر مارکرهای استرسی قلب شامل GDF-15، NT-proBNP و hs-TnT می‌گردد که متعاقب آن، سطوح این مارکرها کاهش چشمگیری داشت و این کاهش در گروه مصرف کننده مکمل CoQ10 بیشتر بود. از طرفی زمان تا رسیدن به خستگی در افراد گروه مصرف کننده CoQ10 بهبود یافت. بنابراین، مکمل‌سازی CoQ10 احتمالا از طریق کاهش سطوح نشانگرهای استرسی قلب در فوتبالیست‌های حرف‌های باعث بهبود ظرفیت هوازی آنها می‌گردد.