محمد رحمان رحیمی

چکیده مقدمه: این مطالعه ی فراتحلیلی برای تعیین این که آیا مصرف کربوهیدرات پس از تمرین منجر به تأثیر بر شاخص های التهابی می شود، انجام شد. روش شناسی: روش پژوهش حاضر به صورت مروری نظام مند و فراتحلیل مطالعات انجام شده در ایران و خارج از کشور بود. در این پژوهش، برای یافتن مقاله های فارسی از پایگاه های اطلاعاتی فارسی مانند Sid.ir، Magiran.ir، Noormags.ir، پایگاه اطلاعات علمی ایران، سامانه نشریات علمی – پژوهشی و برای یافتن مقاله های لاتین از پایگاه های اطلاعاتی ScienceDirect،PubMed ، Scopus، science of Web و Google Scholar استفاده شد. کلیدواژه های مورد استفاده برای جستجو در پایگاه های فارسی شامل کربوهیدرات، شاخص های التهابی، فاکتور نکروز دهنده تومور-آلفا (TNF-α)، پروتئین واکنشی سی (CRP)، اینترلوکین – 6 (IL-6)، کورتیزول و بعد از ورزش بود. برای پایگاه های لاتین از کلیدواژه های carbohydrates، Inflammatory indicators، Tumor necrosis factor alpha (TNF-α)،(CRP) C-Reactive Protein، Interleukin 6، Cortisol استفاده گردید. همچنین برای محدود کردن نتایج جستجو از عملگرهای بولی در هنگام جستجو استفاده شد. برای نمونه “carbohydrates and Inflammatory indicators” یا “carbohydrates and Tumor necrosis factor alpha” و ... مورد استفاده قرار گرفت. همچنین معادل های فارسی و انگلیسی همین اصطلاحات در سایت گوگل اسکولار جستجو شد تا مقالات ارجاع شده و ارجاع کننده مقالات پژوهشی و مروری به صورت دستی برای شناسایی سایر مقالات مرتبط مورد جستجو قرار گیرند. شاخص های شمول مطالعات در فراتحلیل شامل: تاثیر کربوهیدرات بر شاخص های التهابی پس از ورزش است چاپ تمام متن به زبان فارسی و یا انگلیسی در نشریات معتبر برای مقالات فارسی از سال 1385 تا 1400 و مقالات انگلیسی از سال 2000 تا 2021 بود که بین 723 مقاله حاصل از این جستجو، در نهایت 9 مقاله واجد شرایط که به طور کلی 96 آزمودنی به عنوان گروه کنترل (بدون مصرف کربوهیدرات پس از انجام ورزش) و گروه کربوهیدرات (مصرف کربوهیدرات پس از انجام ورزش) از جمعیت زنان و مردان را شامل می شد. جهت انجام فراتحلیل حاضر، انتخاب شدند. برای ارزیابی برآوردهای کلی و زیرگروهی از مدل اثرات ثابت استفاده شد. در این پژوهش امتیاز z کلی شاخص-های التهابی به عنوان اصلی ترین فاکتور مورد بررسی گرفت و تفاوت در میانگین هر یک از شاخص-های التهابی به عنوان فاکتورهای ثانویه لحاظ گردید. مقدار تفاوت کل، از حاصل تفاضل مقدار تفاوت ایجاد شده در مقدار عددی شاخص ها در طول مداخله برای گروه تمرین و کنترل بدست آمد. نتایج: نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که مصرف کربوهیدرات پس از انجام ورزش بر شاخص های التهابی IL-6 و کورتیزول، تأثیر معنی داری داد و مصرف کربوهیدرات پس از ورزش بر شاخص های التهابی زنان و مردان مورد مطالعه در فراتحلیل در رابطه با شاخص التهابی CRP و TNFα بی تأثیر است. با این حال، با توجه به مطالعات کم موجود در زمینه ی مورد مطالعه و همچنین تعداد کم آزمودنی ها، نتایج این تحقیق را بایستی با احتیاط بیشتری توصیه نمود. واژه های کلیدی: کربوهیدرات، فعالیت ورزشی، شاخص های التهابی، سیتوکین، اینترلوکین-6، TNFα، CRP، کورتیزول