محمد رحمان رحیمی

هدف: سطح شاخص های آسیب عضلانی با کاهش عملکرد ورزشکاران در ارتباط است. یکی از استراتژی های کنترل آسیب عضلانی، مصرف مکمل های ورزشی است. بنابراین هدف از انجام این فراتحلیل تعیین تاثیر مصرف مکمل HMB بر آسیب عضلانی و شاخص های ارزیابی ترکیب بدنی می باشد. مواد و روش ها : برای انجام پژوهش چستجوی سیستماتیک از سایت های PubMed، Google scholar، Sciencedirect انجام گرفت تمام کارآزمایی های بالینی کنترل شده تصادفی،که به مصرف مکمل HMB روی شاخص های کراتین کیناز (CK)، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و شاخص های ترکیب بدنی، توده چربی (FM)، توده بدون چربی (FFM) و جرم بدن (BM) انتخاب شدند. مدل های اثرات ثابت و تصادفی برای فراتحلیل اندازه اثر متوسط (اختلاف در میانگین با فاصله اطمینان 95 درصد )، در پژوهش مربوط به کراتین کیناز (16 پژوهش)، پژوهش های مربوط به لاکتات دهیدروژناز (14 پژوهش)، پژوهش های مربوط به توده چربی بدن (17 پژوهش)، پژوهش های مربوط به توده بدون چربی بدن (20 پژوهش) و پژوهش های مربوط به جرم بدن (23 پژوهش) به کمک نرم افزار CMA2 انجام شد. زیر گروه های مربوط به هر طبقه مانند سن، جنس، وضعیت تمرین، مدت تمرین با مصرف مکمل، و دفعات تمرین با هم مقایسه شدند و تفاوت های بین زیر گروه ها بررسی شد. یافته ها: نتایج آزمون فراتحلیل نشان داد مصرف مکمل HMB باعث کاهش CK (اختلاف استاندارد میانگین 558/0mg/L و فاصله اطمینان 95 درصد بین 081/0 تا 034/1 mg/L و 022/0 < P و کاهش میزان FM (اختلاف استاندارد میانگین 433/0 kgبا فاصله اطمینان 95 درصد بین 747/0- تا 119/0 و 007/0 < P گردید، همچنین باعث افزایش میزان FFM (اختلاف استاندارد میاتگین 311/0kg با فاصله اطمینان 95 درصد بین 007/0 تا 615/0 kg و 045/0P< شد، ولی تاثیر معناداری بر سطوح LDH (اختلاف استاندارد میانگین 205/0mg/l و فاصله اطمینان 95 درصد بین 106/0- تا 516/0mg/l و 197/0P=) و شاخص BM (اختلاف استاندارد میانگین 054/0 kg و فاصله اطمینان 95 درصد 093/0- تا 201/0- mg/L و 469/0=P) ندارد. همچنین فراتحلیل های زیر گروهی نشان داد که مصرف مکمل HMB در زنان و افراد تمرین نکرده باعث کاهش شاخص CK شده و همچنین در مردان تمرین کرده ی زیر 30 سال که 8 تا 12 هفته مکمل HMB مصرف کرده و تمرین داشته اند باعث کاهش توده چربی شده و در مردان زیر 25 سال و بالای 65 سال که 3 تا 4 هفته مکمل مصرف کرده بودند باعث افزایش توده خالص بدنی شده است. نتیجه گیری: به طور کلی مصرف HMB باعث کاهش معنادار شاخص CK و FM و افزایش FFM در افراد می شود. نتایج فراتحلیل های زیر گروهی نشان داد که مصرف HMB در زنان و مردان تمرین نکرده تاثیر بیشتری بر کاهش CK داشته و در شاخص FM بیشترین تاثیر بر روی مردان تمرین کرده ی زیر 30 سال که 8 تا 12 هفته مکمل HMB مصرف کرده و تمرین داشته اند دیده شده و در شاخص FFM در زیر گروه مردان زیر 25 سال و بالای 65 سال که 3 تا 4 هفته مکمل مصرف کرده بودند بیشترین تاثیر بر افزایش توده خالص بدنی مشاهده شده است. با این وجود جهت روشن شدن اثر مکمل HMB در زیرگروه های مختلف پژوهش های بیشتر و گسترده تری نیاز است.