این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش بازار شرکتهای خدماتی با تأکید بر نظریه شبکه کسبوکار، به شیوهای کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را مدیران شرکتهای خدماتی فعال در استان کردستان تشکیل دادهاند که از میان آنها با استفاده از نمونهگیری هدفمند و نظری، مصاحبههای نیمهساختاریافته به عمل آمد. یافتههای پژوهش نشان داد که اعتمادسازی، چه از طریق ارتباطات میانفردی، عملکرد حرفهای یا ساختارهای رسمی، نقشی محوری در جذب مشتریان و توسعه بازار دارد. همچنین، ایجاد روابط بلندمدت، تعهد متقابل، پشتیبانی مستمر و تمرکز بر کیفیت خدمات از دیگر عوامل کلیدی در حفظ مشتریان و گسترش بازار بودهاند. پژوهش نشان داد که شبکهسازی، تعاملات غیررسمی، سرمایه اجتماعی و شناخت دقیق نیازهای بازار به شرکتها کمک میکند تا خدمات خود را با شرایط محلی و منطقهای تطبیق داده و به بازارهای فراتر از استان دست یابند. نوآوریهای مشترک با مشتریان، بهرهگیری از فناوریهای نوین و انعطافپذیری در شرایط بحرانی مانند دوران کرونا، از جمله راهبردهای موفق در تابآوری و رشد شرکتها بودند. با این حال، چالشهایی نظیر ضعف فرهنگ همکاری در استان، تحریمها، نوسانات اقتصادی و ساختارهای قانونی ناکارآمد همچنان مانع گسترش پایدار بازار محسوب میشوند. نتایج این پژوهش بر اهمیت رویکرد شبکهای و سرمایه اجتماعی در توسعه شرکتهای خدماتی تأکید دارد و میتواند راهگشای سیاستگذاران و مدیران در طراحی استراتژیهای توسعه بازار باشد.
