زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی برنامه ی جایگزین خشونت (ART) بر خشم، رفتارهای ضد اجتماعی و سازگاری مدرسه در میان دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان سقز انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش از طرح آزمایشی مورد منفردA-B-A می باشد. جامعه ی آماری در برگیرنده آن دسته از دانش آموزان بود که از پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی رنج می بردند. برنامه جایگزین خشونت که شامل سه مهارت (مهارت اجتماعی، کنترل خشم، استدلال اخلاقی) بود که در 30 جلسه ی 90 دقیقه ای(10هفته) به سیزده دانش آموز به صورت گروهی آموزش داده شد. پیگیری اول بعد از دو ماه انجام گرفت، در حالی که هر کدام از پیگیری های دوم و سوم به متوالیا بعد از یک ماه انجام گرفت. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پرخاشگری(AQ)، پرسشنامه ی اختلال رفتاری راتر(RECBQ)، پرسشنامه ی اخنباخ(CBCL)، و پرسشنامه ی سازگاری تحصیلی(AISS) استفاده شد یافته ها: نتایج تحلیل ها نشان داد که برنامه ی جایگزین خشونت در کاهش رفتارهای خشم، ضد اجتماعی و همچنین در افزایش سطح سازگاری در میان دانش آموزان تاثیر مثبت دارد. بنابراین، از این برنامه می توان برای بهبود پرخاشگری و مشکلات رفتاری نوجوانان، به ویژه دانش آموزان دبیرستانی، استفاده کرد.
