عملکرد زنبور عسل تحت تاثیر عوامل مختلفی از قبیل ژنتیک و نژاد زنبور عسل، آب و هوا و شرایط محیطی، مدیریت کلنی و نحوه کنترل بیماریها و مبارزه با آفات قرار میگیرد. با توجه به این که کلنی های با ژنوتیپ های متفاوت، رفتارها و احتمالاً عملکرد متفاوتی را از خود نشان میدهند، در این تحقیق عملکرد چهار نژاد زنبورعسل (کارنیولان، ایتالیایی، ایرانی و هیبرید ایرانی و کارنیکا) در مناطق کوهستانی غرب ایران مورد مقایسه قرار گرفت. برای این منظور پس از تهیه ملکه های مورد نظر، تعداد 64 کندوی تازه و خالی از قاب، تهیه و به 4 گروه نژادی اختصاص یافت. در هر گروه نژادی ابتدا کلنی ها از نظر جمعیت و ذخیره عسل و گرده همسان سازی شدند. صفت مورد مطالعه رفتار زمستان گذرانی با شاخص های مصرف عسل و کاهش جمعیت در بهار بود. مجتمع پروش زنبور عسل و تولید ملکه برادران رایگان واقع در شهرستان مریوان ) (35.7550° N, 46.5250° Eبه عنوان مزرعه تحقیقاتی این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. دادهها و رکوردهای جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SASمورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد از نظر زمستان گذرانی بر اساس شاخص های گفته شده، گروه نژادی هیبرید ایرانی×کارنیکا مطلوبیت بیشتری داشت. به منظور ارتقا و بهبود کارائی صنعت زنبورداری، بهره گیری از آمیخته گری نژادهای بومی با نژادهای برتر در ایستگاههای پرورش و تولید ملکه پیشنهاد می شود.
