محمد رزم کبیر

هدف از این پژوهش ارزیابی صفات تولیدمثلی در گاوهای شیری پرتولید در یک گله بزرگ گاو شیری استان اصفهان طی سال های 1375 تا 1395 بود. صفات باروری مورد مطالعه شامل، تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی (NIC)، تعداد روزهای بعد زایش تا اولین تلقیح (DFS)، فاصله بین اولین و آخرین تلقیح (IFL) و نرخ موفقیت در اولین تلقیح (SFI) بود. با بهره گیری از قانون توزیع نرمال، حیوانات بر مبنای سطح تولید شیر به سه گروه کم تولید، متوسط تولید و پرتولید تقسیم شدند. میانگین حداقل مربعات برای شاخص های باروری NIC ، DFS و IFL به ترتیب برابر 2.94، 63.99 و 50.09 بود. نرخ موفقیت در اولین تلقیح در تلیسه ها 42 درصد و در گاوها 38 درصد محاسبه شد. بر اساس نتایج، عملکرد باروری در گروه پرتولید و متوسط تولید کمتر از گروه کم تولید بود (P<0.05). به طوری که در گروه پرتولید، شاخص های DFS، NIC و IFL به ترتیب 4 روز، 0.33 واحد و 4 روز نسبت به گروه کم تولید بیشتر بودند (P<0.05). همبستگی فنوتیپی معنی دار و نامطلوبی میان صفت تولید شیر با بیشتر شاخص های باروری مشاهده شد که نشان می دهد اگر انتخاب فقط بر مبنای تولید شیر باشد، در صفات تولیدمثلی افت عملکرد رخ خواهد داد. نتایج نشان داد در گله مورد نظر و طی 20 سال گذشته، صفت تولید شیر معادل 268.18 کیلوگرم در سال افزایش داشته است. با این وجود، روند فنوتیپی برای IFL برابر 0.80 روز در سال و برای NIC برابر 0.04 واحد در سال برآورد شد(P<0.05). برای حفظ باروری و بازگشت به شرایط بهینه تولیدمثل، بهره گیری از صفات باروری در شاخص انتخاب ژنتیکی و مدیریت تولید مثل گاوهای پرتولید پیشنهاد می شود.