محمد رزم کبیر

این مطالعه با هدف برآورد فراسنجه های ژنتیکی سرعت دوشش گاوهای شیری انجام شد. بدین منظور اطلاعات 5292 نوبت دوشش مربوط به 1762 گاو از 7 گله از گله های صنعتی گاو شیری استان اصفهان طی مهرماه تا اسفندماه سال 1394 داده برداری و مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ارزیابی سرعت دوشش، از معیار متوسط سرعت دوشش استفاده شد. بدین منظور مدت زمان دوشش دام ها طی سه وعده متوالی شیردوشی با استفاده از کرنومترهای دیجیتال به صورت انفرادی داده برداری شد و سپس با تقسیم حجم شیر تولیدی در هر وعده بر مدت زمان کل دوشش همان وعده، متوسط سرعت دوشش برحسب کیلوگرم بر دقیقه برآورد گردید. به منظور بررسی ارتباط صفات مرتبط با تیپ پستان و سرعت دوشش نیز داده های مرتبط با تیپ پستان در یکی از گله های مذکور داده برداری شد. به منظور بررسی بهترین معیار برای ارزیابی قابلیت دوشش، علاوه بر سرعت دوشش، صفات حداکثر سرعت دوشش و مقدار شیر تولیدی در دو دقیقه اول دوشش نیز در سه گله از گله های مذکور داده برداری گردید. علاوه بر این، به منظور بررسی ارتباط سرعت دوشش با ترکیبات شیر، درصد پروتئین، درصد چربی و امتیاز سلول های بدنی نمونه شیر گرفته شده در روز نمونه برداری نیز مورد بررسی قرار گرفت. میانگین حداقل مربعات سرعت دوشش دامهای مورد بررسی در این تحقیق (0.01±)2.11 کیلوگرم بر دقیقه برآورد شد. علاوه بر این نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر ماه رکوردگیری گله، شکم زایش، نوبت دوشش و مرحله شیردهی بر سرعت دوشش معنی دار بود (p<0.01). وراثت پذیری سرعت دوشش در این تحقیق (0.07±)0.22 برآورد شد. بعلاوه همبستگی ژنتیکی بالایی بین سرعت دوشش با صفات تولید شیر (0.90) و مدت زمان دوشش (0.83) برآورد گردید. ارتباط ژنتیکی درصد چربی، درصد پروتئین و امتیاز سلول های بدنی موجود در شیر نیز با صفت سرعت دوشش به ترتیب 0.69-، 0.47- و0.36- برآورد گردید که نشان می دهد با افزایش غلظت شیر یا بارمیکروبی آن، سرعت دوشش کاهش می یابد. در بین صفات مرتبط با تیپ پستان، ارتفاع عقبی پستان بیشترین همبستگی را با سرعت دوشش(0.73-) نشان داد. در مقایسه معیارهای مختلف قابلیت دوشش، مقدار شیر تولیدی در دو دقیقه اول دوشش بهتر از سایرین تشخیص داده شد، چرا که اندازه گیری آن آسانتر و نسبت به سایر صفات، وراثت پذیری (0.14±0.36) بالاتری داشت. همچنین همبستگی ژنتیکی آن با دیگر صفات قابل