موسیقی در هورامان از پیشینۀ قابل توجهی برخوردار است. این موسیقی عمدتاَ به وسیلۀ آواز اجرا میشود، به طوری که گونههای این موسیقی بر پایه امکانات حنجره انسان بنا شده است. گونههای موسیقایی این منطقه با موقعیتهای اجرایی خاص مرتبطاند که مناسبتها و آیینهای مختلف از جمله این موقعیتها هستند. گونههای یادشده میتوانند به صورت موزون یا با وزن آزاد باشند. از مهمترین گونههایی که بر اساس آواز با وزن آزاد بنا شدهاند میتوان به سیاچمانه اشاره کرد. سیاچمانه مهمترین آواز در موسیقی هورامان است. این آواز در نزد مردم هورامان جایگاه ویژهای دارد و آن را کهنترین میراث فرهنگی خویش محسوب میکنند. اجرای سیاچمانه در فرهنگ هورامی عرفاً بدون همراهی ساز است که این امر ناشی از وجود یکسری ویژگیهای فراموسیقایی در این آواز است که آن را از حوزه موسیقی به سمت آواهای خاص انسانی سوق میدهد که بیشتر ساختاری برای ارتباط احساسبرانگیز و بیان احساسات انسانی از قبیل اندوه فراق را دارد. بررسی ساختار سیاچمانه حاکی از آن است که علاوه بر وجود فواصل میکروتونال، اصواتی فراموسیقایی وجود دارند که محدویتهای ساختار و فواصل سازها اجازه همراهی با این آواز را نمیدهد. روش تحقیق این مقاله تحلیلی توصیفی است که با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و همچنین منابع صوتی موجود از اجراهای خوانندگان مختلف صورت گرفته است.
