موسیقی از مهم ترین ارکان فرهنگی استان کردستان است که کاربرد آن در بسیاری از آیین ها و مراسم جشن و عزا چشمگیر است. علاوه بر این، موسیقی نقش بارزی در همبستگی اجتماعی و پیدایش هویت جمعی ایفا می کند. از یک طرف از اسطوره ها، روایت ها و ارزش های فرهنگی-اجتماعی متأثر است و از طرف دیگر بر شکل گیری آن ها تأثیر می گذارد. سازهای موسیقایی نیز جایگاه والایی در بین مردم این خطه دارند. چنان که دف و تنبور در میان مردم کُرد همواره مورد توجه و احترام بوده اند. و آیین های متعددی حول استفاده و حضور این سازها شکل گرفته است. موسیقی بازتابی از شیوۀ زندگی مردم و یکی از ویژگی های فرهنگی استان کردستان است و از این رو در ارکان زندگی مردم استان تنیده است. سازهای مورد استفاده در استان کردستان از لحاظ سابقه حضور و تطبیق با کاربردهای فرهنگی یکسان نیستند. بعضی از سازها رواج و هماهنگی بیشتری با آداب و رسوم فرهنگی و اجتماعی مردم کردستان داشته اند و در طول زمان کارگان اجرایی و تکنیک های خاص نوازندگی برای آن ها شکل گرفته است. از جملۀ این سازها می توان به شمشال، سرنا، نرم نی، دوزله، دف و دهل اشاره نمود. بعضی دیگر از سازها در دوره های تاریخی مختلف از سایر حوزه های فرهنگی وارد این منطقه شده و جای خود را در میان مردم پیدا کرده است. بعضی از این سازها که هماهنگی بیشتری با نظام موسیقایی این منطقه داشته اند در طول دوران رفته رفته در حیات موسیقایی این منطقه مورد پذیرش مردم قرار گرفته اند و در موقعیت های مختلفی از آن استفاده می شود. برای مثال، با اینکه سابقه استفاده از ساز دیوان در استان کمتر از پنجاه سال است، این ساز توانسته است در راستای تمایلات فرهنگی مردم قرار گیرد و کاربرد گسترده ای پیدا کند. یا با اینکه خاستگاه ساز تنبور استان کرمانشاه است، انطباق کارگان اجرایی تنبور با ویژگی های ساختاری موسیقی کردی سبب رواج این ساز در حوزه جغرافیایی استان کردستان شده است. از طرف دیگر سازهایی همچون سنتور، تار، کمانچه و پیانو از حوزه های دیگر از جمله موسیقی دستگاهی و کلاسیک غربی وارد این منطقه شده اما برای این سازها کارگان اجرایی خاصی بوجود نیامده است و با همان تکنیک ها و فنون اصلی خود در اجرای موسیقی کردی نیز مشارکت می کنند. در این کتاب، که عنوان سازشناسی موسیقی استان کردستان را بر خود دارد، سعی شده تا ساختار آن دسته از سازها مورد بررسی قرار گیرد که بیشترین هماهنگی را با سایر زمینه های فرهنگی استان پیدا کرده است و دارای ویژگی های منطقه ای شده است. همچنین، با در نظر گرفتن انواع مختلفی از نظام های طبقه بندی سازها از فارابی تا زاکس-هورن باستل، در این جا از نظام سه گانۀ زهی، بادی، کوبه ای استفاده شده است. سازهای زهی، در این تقسیم بندی سازهایی را شامل می شوند که در آن ها برای تولید صدا سیم یا زه به ارتعاش در می آید. سازهای بادی با به ارتعاش در آمدن هوای درون لولۀ صوتی صدا تولید می کنند. همچنین در سازهای کوبه ای نوازنده با ضربه زدن به یک لایه پوست کشیده شده بر یک محفظه، صوت موسیقایی تولید می کند.
