محمد جلالی

این مطالعه به منظور مدل یابی رفتار بهداشتی کشاورزان مصرف کننده پساب شهری شهرستان کرمانشاه بر اساس تئوری اعتقادات سلامت انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل آن دسته از کشاورزان شهرکرمانشاه می باشد که ازپساب شهری برای آبیاری محصولاتشان استفاده می کنند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 160 نفر از کشاورزان ساکن در شش روستای، بیجانه، منوچهرآباد و بزرگدار سفلی از دهستان درود فرامان و عمه، شادمان و موریان از دهستان قره سو انتخاب شد. دادها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردید که روایی محتوای آن توسط استاد راهنما و متخصصان امر مورد تایید قرار گرفت. پایایی ابزار تحقیق نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاسهای که بصورت طیف لیکرت بودند، تعیین گردیدکه در مورد تمامی مقیاس ها مقدار آلفای کرونباخ بالاتر از666/0 بود که نشان از قابلیت اعتماد )پایایی( پرسشنامه است. روش تجزیه و تحلیل داده ها شامل آماره های توصیفی )فراوانی، درصد، میانگین و میانه(، که از طریق SPSS انجام گرفت. همچنین برای بررسی رابطه علی بین متغیرها از مدل معادلات ساختاری بهره گرفته شد که از طریق برنامه ی AMOS صورت گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد رفتار بهداشتی که کشاورزان مصرف کننده پساب شهری منطقه مورد مطالعه از خود نشان می دهند در حد متوسطی می باشد. بر اساس یافته های حاصل از معادلات ساختاری از بین متغیرهای تئوری اعتقادات سلامت، خودکارآمدی کشاورزان مصرف کننده پساب شهری(004/0P< و 45/0β=)، شدت درک شده توسط کشاورزان( 03/0P< و 90 /0(β= و موانع درک شده توسط کشاورزان(02/0P< و 39 /0β= ) تاثیر مثبت و معناداری بر رفتار بهداشتی کشاورزان مصرف-کننده پساب شهری دارد. این سه متغیر در مجموع می توانند 69 درصد از تغییرات متغیر رفتار را پیش بینی کنند. اما تاثیر سایر متغیرهای تحقیق( حساسیت درک شده، منافع درک شده، نگرش، دانش، میزان استفاده و میزان اعتماد که بیانگر متغیر راهنمای عمل در این تحقیق بودند) در مدل معنادار بدست نیامد. از این بین متغیر شدت درک شده با وزن رگرسیونی90% بیشترین نقش را در بروز رفتار بهداشتی کشاوزان مصرف کننده پساب شهری دارا می باشد. نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان داد که از بین گویه های شدت درک شده، تهدید پساب بر روی سلامت انسان و امنیت غذایی در دراز مدت، از بین گویه های موانع درک شده، ایجاد بوی متعفن و مزاحمت حشرات و از بین گویه های خودکارآمدی، اطمینان کشاورزان به خودشان در به اجرا درآوردن رفتارهای بهداشتی برای کاهش خطرات ناشی از استفاده پساب شهری، از اولویت بالاتری نسبت به سایر گویه ها برخوردار بودند. درپایان تحقیق پیشنهادهای کاربردی مهمی برای بهبود و افزایش رفتارهای بهداشتی کشاورزان مصرف کننده پساب شهری ارائه شده است که از مهم ترین آن ها آموزش و آشنا ساختن کشاورزان با نحوه مدیریت استفاده از پساب و همچنین اجرای سیاست هایی توسط دولت برای حمایت از معیشت کشاورزان فقیرکه از پساب برای آبیاری استفاده میکنند تا به درآمد آن ها آسیبی نرسد.