محمود حاجی رحیمی

چکیده: یکی از مناسبترین راههای افزایش تولید و سودآوری، استفاده بهینه از امکانات موجود است. نیتجه استفاده بهینه از امکانات موجود، افزایش بهره وری عوامل تولید و بهبود کارایی واحدهای تولیدی است. در این راستا، مطالعه حاضر به بررسی اقتصادی واحدهای پرورش مرغ گوشتی در استان کردستان پرداخته است و از طریق محاسبه بهره وری عوامل تولید و برآورد کارایی اقتصادی واحدهای مذکور، تلاش دارد زمینه افزایش بهره وری و کارایی در این واحدها فراهم شود. برای بررسی اقتصادی و محاسبه بهره وری عوامل تولید در مرغداریهای گوشتی استان کردستان، از میان حدود 240 واحد پرورش مرغ گوشتی استان، 70 واحد تولیدی در شهرستانهای مختلف استان انتخاب و آمار و اطلاعات تفصیلی آنها برای یک دوره تولید جمع آوری شد. براساس داده های بدست آمده، ابتدا تابع تولید متوسط مرغ گوشتی برآورد گردید و تجزیه و تحلیل بهره وری صورت گرفت. برای محاسبه کارایی نیز از تابع تولید مرزی استفاده گردید. میانگین بهره وری متوسط نهاده دان مصرفی برای مرغداریهای مورد بررسی 45/0 بدست آمد. به این معنا که در واحدهای مورد بررسی بطور متوسط به ازای هر کیلوگرم دان مصرفی 45/0 کیلوگرم مرغ زنده تولید شده است. به عبارت دیگر ضریب تبدیل در مورد واحدهای مورد مطالعه 29/2 می باشد. میانگین بهره وری متوسط نیروی کار برای واحدهای مورد مطالعه 11/10229 بدست آمد؛ به این معنی که به ازای وجود هر کارگر در یک دوره تولید مرغ گوشتی مقدار فوق گوشت مرغ تولید شده است. میانگین بهره وری کل برای واحدهای مورد بررسی 92/3 بدست آمد. براین اساس به ازای هر ریال سرمایه متغیر به کار گرفته شده در واحدهای پرورش مرغ گوشتی استان حدود چهار ریال درآمد ناحالص وجود داشته است. میانگین کارایی های فنی، تخصیصی، و اقتصادی واحدهای مورد بررسی به ترتیب 1/88 ، 2/83 ، و 5/73 درصد بدست آمد. از میان شهرستانهای استان، قروه و دهگلان دارای بیشترین سطح کارایی، و شهرستانهای مریوان و بیجار دارای پایین ترین سطح کارایی بوده اند. نتایج مطالعه نشان داد با فزایش ظرفیت واحدهای تولیدی کارایی فنی بهبود یافته است، به عبارت دیگر واحدهای با ظرفیت بیشتر از نظر فنی کاراتر بوده اند. با اینحال، واحدهایی که ظرفیت آنها میان 15 تا 20 هزاز قطعه بوده از نظر کارایی تخصیصی و اقتصادی در استان کردستان عملکرد بهتری داشته اند. از آنجا که معیار