مسعود حیدری زاده

جلبک‌ها به عنوان منبع پایدار و گسترده‌ای از عناصر تغذیه‌ای ارزشمند، مزایایی نظیر قدرت تکثیر زیاد، بازده تولید بالا در فضای کوچک، کشت آسان و عدم وابستگی به فصل و شرایط آب و هوایی و همچنین توانایی استفاده از منابع کربنی مختلف حتی ضایعات صنایع غذایی، دارند. تأمین منبع تغذیه مناسب جهت کشت جلبک‌ها موجب گران قیمت شدن فرآیند تولید تجاری آنها شده است. ضایعات صنایع غذایی از جمله منابع غنی ترکیبات کربنی هستند که می‌توانند به عنوان بستری مناسب و ارزان برای کشت جلبک محسوب شوند. نظر به گران قیمت بودن محیط کشت های مورد استفاده جهت کشت ریزجلبکهای مطرح تجاری و با توجه به حجم بالای آب‌پنیر و آب‌گوجه‌فرنگی ، این پژوهش با هدف استفاده از این دو پسماند صنایع غذایی، به عنوان منبع مناسبی جهت تامین کربن مورد نیاز ریزجلبک‌های دونالیلا سالینا و اسپیرولینا پلاتنسیس، طراحی گردید. بررسی رشد دو ریزجلبک در محیط کشت غنی شده با آب گوجه فرنگی و آب‌پنیر و بررسی تاثیر پسماندهای صنایع غذایی مذکور بر تولید اسیدهای چرب (بیودیزل) توسط ریزجلبک‌های مورد بررسی، از اهداف این پژوهش می‌باشند. نتایج این پژوهش نشان داد ریزجلبک دونالیلا سالینا تنها در نمونه کنترل، رشد و تولید بیومس نمود و در بقیه نمونه‌های حاوی آب‌پنیر و آب‌گوجه فرنگی، رشد نکرد.مقایسه وزن خشک بیومس حاصل از ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس نشان می‌دهد، بیشترین وزن خشک مربوط به نمونه آب‌پنیر 5 درصد و کمترین وزن خشک مربوط به آب‌گوجه‌فرنگی 2 درصد می‌باشد.آنالیز GC-Mass نشان داد که در بیومس نمونه‌ی کنترل ریزجلبک اسپیرولیناپلانتسیس 4 ترکیب گزارش شده است که بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به (هگزادکانوئیک اسید، متیل استر) با درصد فراوانی 52/52 و (متیل استئارات) با درصد فراوانی 49/19 می‌باشد. همچنین در بیومس استخراج شده از نمونه حاوی آب‌پنیر 5 درصد، 2 ترکیب در این نمونه مشخص شد که بیشترین فراوانی مربوط به "هگزا دکانوئیک اسید متیل استر" با فراوانی 01/66 درصد می‌باشد.در بیومس استخراج شده از نمونه حاوی آب گوجه فرنگی 1 درصد، مشخص شد که بیشترین فراوانی مربوط به "هگزادکانوئیک اسید متیل استر" با فراوانی 87/70 درصد می‌باشد. بطورکلی پسماندهای صنایع غذایی در مقایسه با محیط‌های مصنوعی می‌تواند جایگزین خوب و امیدوارکننده‌ای برای کشت انبوه ریزجلبک‌ها باشد. بهینه سازی محیط کشت ریز جلبک‌ها با پسماندهای صنایع غذایی یک روش ارزان قیمت و سبز از نظر زیست محیطی ‌ برای کاهش هزینه تولید ریزجلبک‌ها پیشنهاد می‌گردد. از نظر تحلیلی می‌توان امیدوار بود، استفاده ازپسماندهای صنایع غذایی نظیر آب پنیر 5 درصد، به عنوان محیط کشت غنی شده به عنوان جایگزین محیط کشت‌های مصنوعی در آینده نقش مهمتری ایفا کند.