مسعود حیدری زاده

جنس فرولا جز تیره چتریان بوده که قریب به 30 گونه آن در ایران یافت می شود، گونه های این جنس به عنوان گیاه دارویی مورد استفاده قرار می گیرند. بر روی ترکیبات این جنس کارهای گوناگونی صورت گرفته است و ترکیباتی از دسته های مختلف از جمله سزکوئی ترپن ها، کومارین ها، ترکیبات گوگردی و کومارین گلیکوزید ها شناسایی شده اند. تاکنون روی متابولیتهای ثانویه و اثرات زیستی گونه های جنس فرولا مطالعاتی صورت گرفته است اما از گونه فرولا اوپودا در ایران، در این زمینه تحقیق انجام شده گزارشی مشاهده نشده است. در این پژوهش عصاره متانولی برگ گیاه به روش سوکسله تهیه و با GC- Mass مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اثر غلظت های مختلف عصاره برگ فرولا اوپودا و کومارین سنتتیک بر شاخص های فیزیولوژیک و جوانه زنی و قابلیت اندازه گیری نشت الکترولیت و فعالیت آمیلازی دانه رست های گندم و چاودار با شرایط استاندارد بررسی شد. ویژگی آنتی اکسیدانی عصاره متانولی برگ و ریشه فرولا اوپودا اندازه گیری شد. خاصیت ضد باکتریایی این گیاه با روش های استاندارد میکروبیولوژی بر باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی سنجیده شد. نتایج نشان داد که عصاره فرولا اوپودا اثر آللوپاتی داشته و باعث کاهش وزن و طول برگ اولیه و ریشه چه در هر دو گونه ی دانه رست می شود. غلظت 2/0 میلی مولار کومارین و 50 گرم بر لیتر عصاره، شاخص سرعت جوانه زنی را کاهش دادند. کومارین و عصاره اثر مهاری بر فعالیت آمیلازی گندم و چاودار نشان ندادند اما ممکن است سبب مهار تولید آمیلاز در این بذرها شوند. غلظت های مختلف از کومارین بر بذر و ریشه چه گندم و چاودار باعث گردید که با افزایش زمان، نشت الکترولیت افزایش یافته و بیشترین تاثیر را غلظت 20 میلی مولار دارد. نتایج فعالیت آنتی اکسیدانی به روش DPPH نشان داد که درصد بازدارندگی رادیکال آزاد عصاره با زیاد شدن غلظت، افزایش یافته است. بررسی اثر ضد باکتری به روش انتشار دیسک نشان داد که عصاره برگ و ریشه فرولا اوپودا در غلظت های مختلف اثر ضد میکروبی در برابر باکتری های استاف اورئوس و اشیرشیا کلی دارشته و درصد قطر نسبی ناحیه ی مهار برای اشیرشیا کلی بیشتر بود. مطالعات بیشتر جهت جداسازی و خالص سازی متابولیت های ثانویه مختلف از فرولا اوپودا، راهکار مناسبی برای کنترل علف های هرز و آفات کشاورزی و به دست آوردن آنتی اکسیدان های طبی