مسعود حیدری زاده

چکیده: پوست سبز میوه گردو حاوی ترکیبات شیمیایی با ارزشی است که می تواند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد. از جمله مواد پلی فنول موجود در پوست میوه گردو کاتچین می باشد که مهمترین ویژگی این ماده رنگزا قابلیت تشکیل کمپلکس با یونهای فلزی می باشد. رنگ سبز میوه گردو بسیار ناپایدار است و سریعاً اکسید شده و به رنگ قهوه ای در می آید. هدف از این تحقیق تهیه عصاره هایی با رنگ سبز بادوام تر تحت تاثیر یون های فلزی و pH ، سپس رنگ آمیزی الیاف توسط این عصاره ها می باشد. در این پژوهش رنگ پوست میوه توسط حلال متانول استخراج شده و تحت تاثیر یون های فلزی (آهن، مس و آلومینیم)، در دو pH مختلف( 3 و 5/4) با نسبت های مختلف 1:1، 2:2، 4:4 از عصاره و محلول یون های فلزی قرار داده شدند. سپس پارامتر های رنگی L*(lightness) a*(green-red) b*(blue-yellow) مربوط به تیمار ها توسط دستگاه کالریمتر در مدت زمان 10روز اندازه گیری شد. در مرحله بعد الیاف طبق پنج روش مختلف رنگ آمیزی شده و پارامتر های رنگی برای آن ها اندازه گیری شد. بررسی داده ها نشان داد که در تیمار هایی که مس وجود دارد، اختلاف معنی داری در رنگ سبز نسبت به شاهد وجود دارد. این اختلاف در pH=3 و نسبت 4:4 بیشتر است، اما در مورد آهن وآلومینیوم، اختلاف معنی دار نیست. رنگ آمیزی الیاف توسط عصاره استخراج شده با متانول در حرارت C˚40 و دندانه دار شده توسط مس بهترین حالت را برای پایداری رنگ سبز نشان داد. این احتمال وجود دارد که یون های فلزی با گروه های هیدروکسیل موجود در مولکول ماده رنگزا تشکیل کمپلکس داده و این کمپلکس نقش مهمی در پایداری رنگ در طول زمان ایفا می کند. بنابراین، می توان از یون های فلزی (بویژه مس) در یک محیط اسیدی جهت تهیه عصاره هایی با کیفیت رنگ بهتر برای رنگ آمیزی الیاف در نساجی استفاده کرد.