مسعود حیدری زاده

چکیده ریز جلبک ها به عنوان منابعی برای تولید رنگدانه، پروتئین، اسیدهای چرب، ترکیبات با خاصیت اسمزی بالا و همچنین به عنوان ماده فعال سطحی و امولسیون کننده طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند. ریزجلبک دونالیلا سالینا یوکاریوت فتوسنتز کننده ایی است که در طیف وسیعی از غلظت نمک رشد می کند. دونالیلا سالینا به عنوان میکروارگانیسمی منتخب و مناسب برای تحقیقات زیست فناوری مولکولی و کشاورزی مورد توجه می باشد. در این پروژه، نمونه ریز جلبک دونالیلا سالینا دریافت شده از شرکت توسعه ذخایر زیستی در شرایط کاملا منزوی و محیط کشت اصلاح شده f/2 در دوره رشد 39 روزه مورد مطالعه قرار گرفت. تاثیر دو عامل روش کشت (کشت تثبیت و کشت آزاد ) و غلظت های مختلف نمک (30، 75، 150 و 300 گرم در لیتر) برای دستیابی به بالاترین مرحله رشد، زیست توده تولیدی و بازده تولید کاروتنوئید در ریزجلبک دونالیلا سالینا مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری کاروتنوئید، کلروفیل a و کلروفیل b در زیست توده تولیدی نمونه های ریز جلبک انجام شد. طرح آزمایشی آماری بصورت فاکتوریل و با سه تکرار طراحی و برای هر کدام از داده ها، آنالیز واریانس برای مقایسه میانگین ها انجام و تاثیر سه فاکتور، غلظت های مختلف نمک، شرایط تثبیت و مدت زمان دوره رشد، بر شش متغیر یعنی میزان رشد، تعداد سلول، تولید زیست توده، تولید کاروتنوئید، تولید کلروفیل a، تولید کلروفیل b در ریزجلبک دونالیلا سالینا ارزیابی گردید. به منظور ارزیابی معنی دار بودن تفاوت میانگین ها آزمون دانکن اعمال گردید. بطور کلی بر اساس نتایج این پژوهش در شرایط آزاد میزان رشد ریزجلبک بیش تر از شرایط تثبیت می باشد و شرایط تثبیت در این آزمایش بر رشد اثر منفی داشته و رشد ریزجلبک را کاهش داده است. نتایج نشان می دهد با افزایش غلظت نمک تا غلظت 75 گرم در لیتر، رشد دونالیلا افزایش می یابد. در غلظت شوری 75 گرم در لیتر، دونالیلا به خوبی به رشد خود ادامه می دهد. در غلظت 150 و 300 گرم در لیتر، رشد دونالیلا به طور معنی دار کاهش می یابد. بیش ترین زیست توده تولیدی در این آزمایش در شوری 75 گرم در لیتر و شرایط رشد آزاد و بدون تثبیت اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد میزان تولید کاروتنوئید در شوری 75 گرم در لیتر و شرایط بدون تثبیت و آزاد از تیمار های دیگر بیش تر است. نتایج نشان می دهد میزان تولید کلروفیل a در شوری 150 گرم در لیتر و شرایط بدون تثبیت و آزاد از تیمار های دیگر بیش تر است. نتایج نشان می دهد در غلظت کنترل تولید کلروفیل b در دو شرایط تثبیت و آزاد تقریبا برابر و بیش ترین مقدار است. نتایج نشان می دهد در غلظت 30 گرم در لیتر، در شرایط آزاد به طور معنی داری بیش ترین تعداد را نشان می دهد. بتاکاروتن یک کاروتنوئید مهم است که نه تنها در صنایع آرایشی و خوراکی بلکه در زمینه ی پزشکی و بهبود دهندگی سیستم نیز موثر و قابلیت استفاد دارد. ریزجلبک دونالیلا سالینا به عنوان یک منبع زیستی عالی برای زمینه های تجاری، تولید و بهره برداری زیست فناوری و صنعتی بوده و ادامه کار پژوهشی روی این ریزجلبک ضروری و مفید است. در زیست توده تولیدی آنالیزهای دقیق کیفی و کمی و متدهای تجزیه کمی برای آنالیز رنگیزه ها به ویژه بتاکاروتن قابل انجام است.