مقدمه: نیکوتین از آلکالوئیدهای گیاهی سمی است که سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا آنرا از سال 1994در زمره مواد خطرناک برای سلامت انسان و محیط زیست قرار داده است. مطالعه اخیر در زمینه غربال گری باکتری های مقاوم به نیکوتین جهت استفاده به عنوان بیوکاتالیست در پاک سازی نیکوتین از مکان های آلوده انجام شد. مواد و روش ها: نمونه های خاک جمع آوری شده از 12 مزرعه زیر کشت توتون به عنوان محل های هدف برای نمونه گیری انتخاب شد. غنی سازی جدایه های باکتری تجزیه کننده نیکوتین در محیط های پایه نمکی حاوی نیکوتین به عنوان تنها منبع کربن و ازت انجام شد. آزمون الگوی تحمل پذیری ذاتی جدایه ها به نیکوتین با استفاده از روش رقت در آگار انجام شد. تعیین هویت سویه منتخب براساس آزمون های فنوتیپیک و فیلوژنیک انجام شد. به منظور تعیین شرایط مطلوب حذف نیکوتین در سویه منتخب، اثرات غلظت اولیه نیکوتین، زمان گرماگذاری و تاثیر منابع کربن و ازت کمکی مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری میزان نیکوتین باقی مانده با استفاده از کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC) انجام شد. نتایج: از مجموع 20 سویه جداشده تجزیه کننده نیکوتین، سویه باکتری TPS2 بالاترین مقاومت و حذف نیکوتین را از خود نشان داد. نتایج آزمون های فنوتیپیک و فیلوژنیک نشان داد که سویه مذکور به جنس سیتروباکتر (با کد شناساییKM110046 در بانک ژن) تعلق دارد. براساس نتایج بدست آمده از آزمایشات نیکوتین زدایی در سویه TPS2، پس از گذشت 60 ساعت تقریبا 100 درصد نیکوتین حذف شد. البته در شرایطی که 5/2 گرم در لیتر نیکوتین همراه با 5/2 گرم در لیتر قند فروکتوز استفاده شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که باکتری سیتروباکتر غربال گری شده گزینه مناسبی برای پاکسازی زیستی نیکوتین از پساب صنایع و مکان های آلوده می باشد. انتظار می رود که با استفاده از این بیوکاتالیست میکروبی بتوان مشکلات زیست محیطی ناشی از نیکوتین سمی را کاهش داد. مطالعه اخیر نخستین گزارش از معرفی یک میکروارگانیسم بومی تجزیه کننده نیکوتین است.
