1403/02/17
کیومرث ایراندوست

کیومرث ایراندوست

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 56974360100
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی: سنندج بلوار پاسداران، دانشگاه کردستان، دانشکده هنر، گروه مهندسی شهرسازی
تلفن: +98 871 6662963

مشخصات پژوهش

عنوان
سقز چینی در اورامان، پیوند اقتصاد و محیط
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده کنفرانسی
کلیدواژه‌ها
اورامان، سقز ، اقتصاد ، محیط
سال 1394
پژوهشگران کیومرث ایراندوست

چکیده

سقزچینی شیوه گذران زندگی بسیاری از خانوارهای روستایی در گستره اورامان است و فرایندی است که در مراحلی و در زمان معینی شیره درخت بنه (پسته وحشی) برداشت شده و به سقز تبدیل می شود. اگرچه پیشینه سقزچینی در اورامان به درستی آشکار نیست، ولی برخی از بن مایه های تاریخی برداشت و بازرگانی سقز را به پیش از میلاد نسبت داده اند. شواهد نشان می دهد که مردم سامان زاگرس و از جمله اورامان از گذشته های دور به ویژگی های سودمند و شفابخش سقز پی برده اند و از آن بهره گرفته اند. شیره درخت بنه یا سقز(بنیشت و یا ویژن) به گونه خام بیشتر به خارج از کشور صادر شده و در صنایع پزشکی، دارویی، رنگ، شیمیایی، صنایع غذایی و بهداشتی به کار برده می شود. بیشترین اشتغال در سقزچینی مربوط به منطقه اورامان در استان های کرمانشاه و کردستان است و بیشتر مربوط به روستاهایی است در شیب قرار گرفته و زمین زراعی بایسته و مساعد برای کشاورزی در اختیار نداشته و پیرامون آنها را جنگل های بنه فراگرفته است. این شیوه اقتصادی اگرچه فصلی است و نرخ آسیب پذیری و خطر آن بالاست، ولی به بخش برجسته ای از اقتصاد خانوار برخی مناطق روستایی تبدل شده است و با توجه به توان نهفته آن، به عنوان یکی از راه های بالا بردن سطح زندگی خانوارها مورد توجه قرار دارد. درآمد سقزچینی یک حاشیه امنیتی اقتصادی برای خانوارهای کم درآمد روستایی انگاشته شده و در پویا شدن دیگر بخش های اقتصاد روستایی به عنوان فراهم کننده سرمایه بسیار کارساز است. در این نوشتار با روش و رویکرد کیفی و بهره گیری از روش میدانی، مراحل و شیوه برداشت سقز و چگونگی پیوند آن با زندگی مردم منطقه بررسی شده است. این پژوهش نشان می دهد که سقز چینی افزون بر شرایط کاری سخت و توان فرسا ، دارای دشواری ها و دامنه ریسک بالاست. بااین وجود سقز چینی به مانند یک فعالیت اقتصادی در پیوند کامل با پیرامون، به بخشی از فرهنگ اجتماعات و برآیندی از پیوند سازنده آدمی با زیستگاه بدل شده است، اگرچه در سال های جدید از دشواری هایی چون بهره برداری ناشایست، روش های ناپسند و ناآشنایی بهر برداران جوان با روش کار مطلوب، بستر ناپایداری این الگوی فعالیت اقتصادی فراهم شده است.