اجتماع محلی ازجمله مباحث مهمی است که در چند دهه اخیر مورد توجه پژوهشگران و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. روح اجتماعی و همبستگی محلی بزرگترین خوشی های زندگی مردم در محلات قدیمی بوده، که امروزه عکس آن در محله های جدید و توانگر دیده می شود به طوری که در آن ها کمتر کسی همسایه اش را می شناسد. محله شالمان سنندج نیز با توجه به بافت کالبدی و اجتماعی آن، از این قاعده مستثنی نمی باشد. از این رو جهت توسعه اجتماع محلی در این محله سؤالی پیش روی ما قرار می گیرد که چارچوب راهبرد مناسب برای توسعه اجتماع محلی در محله های جدید شهری چگونه است؟ در این مسیر با استفاده از چارچوب روش تحقیق پیاز پژوهش و طبق فرمول کوکران، حجم نمونه 332 پرسشنامه محاسبه شده است که به صورت تصادفی بین خانوارهای ساکن در محله شالمان با تعداد 2471 خانوار، توزیع شده است. با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی تحت نرم افزار SPSS، هر یک از معیارهای مشارکت شهروندی، سرمایه اجتماعی، عدالت اجتماعی، روابط همسایگی، احساس تعلق، کیفیت کالبدی- مکانی، اختلاط کاربری و نیازهای کالبدی مؤثر بر توسعه اجتماع محلی شالمان ارزیابی شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که تمامی معیارها با شاخص های مرتبط با آن ها دارای رابطه مستقیم و معنا داری می باشند و جز معیار عدالت اجتماعی که در وضعیت متوسط قرار دارد، متغییرهای مشارکت شهروندی، سرمایه اجتماعی، روابط همسایگی، احساس تعلق، کیفیت کالبدی- مکانی دارای وضعیت نامطلوبی در سطح محله شالمان می باشند. همچنین معیارهای کالبدی مانند کیفیت کالبدی- مکانی، اختلاط کاربری و نیازهای کالبدی که در قالب جداول و نقشه های خروجی گرفته از نرم افزار Arc GIS تحلیل شده اند، نشان می دهد محله شالمان، خودرو محور، فاقد مرکز محله، دارای کمبود فضای سبز و عمومی، ورزشی و کاربری فرهنگی است که به طور کلی نشانگر اختلاط کاربری پایین در محله می باشد. بنابراین جهت تحقق توسعه محله ای در محله شالمان، چارچوب و پیشنهاداتی بر اساس نیازها، توان و ضعف های موجود درمحیط اجتماعی و فضای کالبدی محله و همچنین اهمیت متغیرها و نتایج پژوهش ارائه شده است.
