جمیل جعفری

این پژوهش به تحلیل تطبیقی مفهوم «مادر» در اشعار محمود درویش و شیرکو بیکس، دو شاعر برجسته ادبیات عرب و کرد، می‌پردازد. محمود درویش، شاعر مقاومت فلسطین، مادر را به عنوان نمادی از وطن به تصویر کشیده است. او در اشعارش با ظرافت و احساس عمیق، عشق و وابستگی خود به وطن را از طریق این نماد نشان داده و میان مفهوم مادر و سرزمین پیوندی شاعرانه برقرار کرده است. مادر در اشعار درویش نمادی از قداست، بخشش و مهر است و شاعر با آگاهی از این ویژگی‌ها، ساختار اشعار خود را بر پایه این نماد استوار کرده است. این نگاه خاص به مادر به‌ویژه پس از آوارگی درویش و دوری او از وطن برجسته‌تر شده است. در مقابل، شیرکو بیکس، شاعر مقاومت کردستان، به مفهوم حقیقی مادر و نقش او در زندگی و آثارش توجه کرده است. مادر در اشعار بیکس تجسمی از مهربانی، حمایت بی‌قید و شرط و تأثیر عمیق بر زندگی شاعر است. او مادر را قهرمان زندگی خود می‌داند و در اشعارش از مهر، ذکاوت و ارزش‌های انسانی او ستایش کرده است. بیکس مادر را نه به عنوان نمادی از وطن، بلکه به‌عنوان نمونه‌ای از محبت و انسانیت واقعی در مرکز اشعارش قرار داده است. این پژوهش با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش تطبیقی مکتب آمریکایی، شباهت‌ها و تفاوت‌های رویکرد این دو شاعر را بررسی می‌کند. نتایج نشان می‌دهد که درویش از مادر به عنوان نماد وطن بهره برده است، در حالی که بیکس مادر را به عنوان الگویی از عاطفه و محبت حقیقی ستایش کرده و هر دو شاعر از این مفهوم برای بازتاب احساسات عمیق انسانی بهره گرفته‌اند.