1403/10/02
هادی رضوان

هادی رضوان

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 32165v
دانشکده: دانشکده زبان و ادبیات
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
الاتجاه اللغوی فی تحلیل النص فی حاشیه الشیخ محمد باقر البالکی علی تفسیر البیضاوی (استشهادات کلامیه وفقهیه من سوره البقره أنموذجاً)
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
محمد باقر البالکی، الحاشیه علی تفسیر البیضاوی، أنوار التنزیل وأسرار التأویل، تحلیل النص، الاتجاه اللغوی
سال 1402
مجله مطالعات ادب اسلامی
شناسه DOI
پژوهشگران هادی رضوان

چکیده

أنزل القرآن علی لسان معهود العرب من مفرداتها وأسالیبها الخاصه بها، والمخاطب العام یفهم المراد من السیاق عن طریق دلاله الألفاظ علی ظواهرها أو علی معنی عام یشمل کل فرد أو معنی خاص لا یخرج عن فرد أو علی ما یفهم من المفرده بطریق اللزوم أو المجاز بأنواعه المختلفه وفی کل ذلک نظم الکلام وسیاقه یدل المخاطب إلی المراد من دون حاجه إلی الخروج إلی التکلفات وما لا تسعه الالفاظ، فلا یمکن العدول عن هذه اللغه التی نزل بها القرآن إلی غیرها فی مقام تفسیره. وتتناول هذه الدراسه الاتجاه اللغوی للشیخ محمد باقر البالکی فی التفسیر الکلامی والفقهی للقرآن الکریم من خلال تفسیر سوره البقره فی حاشیته علی أنوار التنزیل وأسرار التأویل للقاضی ناصر الدین البیضاوی، فالکاتب یتحدث عن الأمور اللغویه التی اعتمدها الشیخ فی حاشیته کما یتحدث عن منهجه فی تفسیر آیات الأحکام ویبیّن موقفه من المسائل الفقهیه والکلامیه والحِکمیه. فالبالکی فی هذه الحاشیه یحرّر محل النزاع فی کثیر من الأحیان ویفصّل المسائل المحتاجه إلی التفصیل ویشرح قول البیضاوی شرحاً وافیاً رافعاً لغموض العبارات کما إنه یوافق آراء المفسرین – منهم البیضاوی – تاره و یخالفها أخری و لکنه مستقل برأیه ویسلک فی تفسیره مسلکا لغویا مبتنیا علی ظواهر العبارات والمفردات فی الآیات حتی یصل إلی القول الصائب و یصرح بأنه لا یبالی هل یوافق قوله قول الآخرین أم لا. ومما یلفت النظر أن البالکی فی هذه الحاشیه مفسراً أکثر منه شارحاً و محشیاً خلافاً لما نراه فی کثیر من الشروح و الحواشی مما هو دأب العلماء المتأخرین. و تستخدم الدراسه المنهج التحلیلی – الوصفی و تأتی بأهم ما وصل إلیه البالکی فی التفسیر من الأخذ بما یدل علیه السیاق وعدم الخروج من الدلالات اللغویه الظاهره والابتعاد من التکلفات الصعبه التی لا یسعها المفرده ولا العباره ما أمکنه ذلک.