علم نحوِ زبان عربی، یکی از علوم مهمّ اسلامی است به دلیل آن که این علم، بخش بزرگی از دستور زبان قرآن است، و قرآن هم کتاب دینی انسانهای فراوانی بر روی کره خاکی است. این علم، از همان سده های آغازین اسلامی، و به واسطه گسترش سریع اسلام و نیازِ تازه مسلمانان از ملّتهای دیگر به فهم زبان دینِ تازه، رشد و توسعه و تکامل یافت و بسیار مورد توجّه علمای مسلمان، اعمّ از عرب و غیر عرب قرارگرفت؛ که یکی از ملّتهای مسلمانی که بیشترین و مهم ترین و مؤثّرترین خدمتها را به این علم کرد، ایرانیان بودند و این دانش جایگاه ویژه ای در میان عالمان ایرانی یافت؛ چنان که از میان آنان، نحویان تأثیرگذار و مبرّزی، همچون "سیبویه" و "خلیل" ظهور کردند. خدمتهای ایرانیان به علم نحو همچنان و تا قرن حاضر هم ادامه پیدا کرد و نحویان، کتابهای زیادی، چه کوچک و چه بزرگ و چه منثور و چه منظوم، در علم نحو پدید آوردند. یکی از این آثار ـ که در واقع، ادامه کوشش صدها ساله علمای ایران در خدمت به زبان و نحو عربی است ـ کتاب "الألفیّۀُ المسعودیّۀ" از سیّدمسعود هاشمی (1364ـ 1315ش)، از عالمان و شاعران و ادبای معاصر کُردستان ایران است، که از جمله آثار فراوان به جامانده از او این منظومۀ عربی است در هزار و هفتاد بیت در بحر رجز و تاکنون ناشناخته مانده و هنوز رخسار آفتاب به خود ندیده است. در پژوهشِ حاضر، که هدفِ اصلیش، معرّفی و شناساندنِ منظومه مزبور و جلوگیری از نابودی آن است، سعی شده است که: نخست و در آغاز، در مقدّمه ای، منظومه مذکور و مؤلّف آن و روش کار وی، به طور جامع، معرّفی شود. سپس هم، به اختصار، از علم نحو در جهان اسلام و ایران، با ذکر مشهورترین نحویان و کتب و منظومه های نحوی و نحو در شعر فارسی سخن رفته است و آن گاه، بخشی از منظومه، از روی نسخه منحصر به فرد آن آورده و به فارسی ترجمه و به عربی شرح و تفسیر شده است.
