علم روایت شناسی در قرن بیستم به سبب گسترش مکتب ساختارگرایی رواج پیدا کرد. یکی از مهمترین نظریه های زمان و روایت مربوط به «ژرار ژنت» است. در این پژوهش تلاش شده است که بر اساس دیدگاه «ژرار ژنت» به بررسی سه سطح روایی (داستان، روایت، روایتگری) و مؤلفه هایی که این سه سطح را در تعامل با همدیگر نگه می دارند؛ یعنی «زمان دستوری»، «وجه» و «صدا» در قصیدۀ ایوان مدائن بحتری پرداخته شود. بحتری توالی خط زمانی را در طول اثر خویش برهم زده و به گزینش رویدادهای برجسته تر و یا نقل اشاره وار آنها می پردازد. مهمترین عنصر زمان در روایت بحتری از نوع گذشته نگری است و گذشته نگری های وی از نوع گذشته نگری برون داستانی است. بحتری با مقدمه چینی و برای جذب و تأمل بیشتر 13 بیت آغازین قصیده را با شتاب منفی، درنگ و حذف و در باقی ابیات بازۀ زمانی گستردۀ پیش روی خود را با شتاب مثبت و حذف روایت کرده است و در این میان بعضی رویدادها و تصاویر را گزینش کرده و برجستگی بخشیده و با درنگ بیشتری به بیان آنها پرداخته است. این امر متأثر از ایدئولوژی، گفتمان شاعر، عواطف و احساسات ایراندوستی اوست. بسامد روایت-های بحتری از نوع بسامد مکرر و بسامد بازگو است. بحتری از دیدگاه برتر یا (کانون صفر) به روایتگری پرداخته است. توصیفات او زنده و جاندار است. راوی اول شخص است. فاصلۀ میان راوی و داستان زیاد است و وصف ها و ذکر جزئیاتی که به دست می دهد، فاصله را بیشتر کرده است. این قصیده در حقیقت یک نوع تک گویی بیرونی است. زمان روایت نیز پسازمانی است. محدودۀ متن مورد بررسی مربوط به دوران انحطاط و فروپاشی بقایای کاخ ساسانیان بوده اما گذشته نگری های راوی رخدادهایی را بازنمایی می کند که مربوط به پیش از آغاز زمان اصلی داستان است و تکنیک شکستن خط سیر زمان در جهت بازنگری و یادآوری اوج عظمت روزگار ساسانیان به کار رفته است. در این پژوهش سعی شده است با رویکرد و نگاهی نو به تحلیل نقش و جایگاه عنصر زمان در قصیدۀ بحتری، براساس نظریۀ ژنت، برجسته ترین نظریه پرداز زمان روایی بپردازیم. کاربردهای مختلف عنصر زمان در محتوای روایت بحتری تأثیر بسزایی داشته است و یکی از اصلی ترین عوامل ایجاد جذابیت و درنگ در روایتگری اوست. روش تحقیق کتابخانه ای –اسنادی است.
