حمیده ملک سعیدی قصرالدشتی

خرد شدن مالکیت اراضی یکی از مهم ترین محرک ها در زمینه تغییرات استفاده از زمین است و فرایندی است که در نهایت مدیریت پایدار زمین را محدود می کند. از این رو، تحقیق حاضر با هدف بررسی دیدگاه کشاورزان و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در مورد دلایل و پیامدهای خرد شدن اراضی کشاورزی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه کشاورزان و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بود که با استفاده از فرمول کوکران، حجم مناسب برای انجام تحقیق، 150 نفر ازکشاورزان (شهرستان های تویسرکان، ملایر و نهاوند) و 100 نفر از کارشناسان (شهرستان های تویسرکان، ملایر، نهاوند و بهار) بدست آمد که نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه است که روایی آن بر اساس نظرخواهی از تعدادی از استادان و صاحب نظران در این زمینه تنظیم شد. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق از آزمون مقدماتی استفاده شد که آلفای کرونباخ محاسبه شده جهت بررسی دلایل و پیامدهای خرد شدن اراضی برای دو گروه مورد مطالعه (کشاورزان و کارشناسان) به ترتیب "(89/0) (94/0)" و "(83/0) (79/0) " بدست آمد که مبین اعتبار مناسب برای گردآوری داده هاست. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد که از میان دلایل و پیامدهای خرد شدن اراضی کشاورزی؛ بر اساس نظرات کشاورزان، "مشکلات اقتصادی" و از نظر کارشناسان مورد مطالعه، "تقسیم نسق زراعی بین وراث" از مهم ترین دلایل تقسیم اراضی بوده، همچنین مهم ترین پیامد های خرد شدن اراضی از نظر کشاورزان، "مانع پذیرش نوآوری های جدید" و از دیدگاه کارشناسان، " عدم استفاده بهینه از شیوه های نوین کشاورزی" بود. همچنین نتایج بدست آمده از تحقیق نشان داد که از میان متغیرهای مورد مطالعه در رابطه با دلایل (48 گویه) و پیامدهای خرد شدن اراضی کشاورزی (47 گویه)، بین کشاورزان و کارشناسان مورد مطالعه به ترتیب در خصوص 21 و 24 متغیر اختلاف نظر وجود داشت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که متغیرهای مورد مطالعه در مورد دلایل و پیامدهای خرد شدن اراضی کشاورزی از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان مورد مطالعه به ترتیب در پنج و هفت عامل گروه بندی شدند. این پنج عامل به ترتیب 54/41 و 13/55 درصد واریانس دلایل خرد شدن اراضی کشاورزی و هفت عامل به ترتیب 91/62 و 91/56 درصد واریانس پیامدهای خرد شدن اراضی کشاورزی در منطقه مورد مطالعه را تبیین کردند.