افزایش فشار بر منابع طبیعی در پی رشد اقتصادی و جمعیتی، مفهوم ردپای اکولوژیک را به شاخصی مهم برای سنجش پایداری محیطزیست کشورها بدل کرده است. در تحقیق حاضر، اثرات مستقیم و غیرمستقیم فضایی متغیرهای اقتصادی شامل تولید ملی، ظرفیت زیستی، آزادی تجاری و شهرنشینی بر ردپای اکولوژیک در 154 کشور جهان که آمار و اطلاعات آنان طی دوره ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ در آمارنامه های جهانی موجود بود، با استفاده از مدل دوربین فضایی پویا مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. دادههای پانل فضایی با استفاده از نرمافزارStata تحلیل شدهاند. در این راستا، در مرحله نخست، با استفاده از آماره I-موران، وجود همبستگی فضایی بین کشورها تأیید شد که توجیهکننده استفاده از الگوهای فضایی است. تحلیل نتایج مدل نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی کشورها اثر مثبت و معناداری بر ردپای اکولوژیک دارد، در حالی که توان دوم آن اثر منفی و معناداری دارد؛ این یافته حاکی از تایید وجود منحنی کوزنتس محیطزیستی در کشوهای مورد مطالعه است. نتایج همچنین نشان داد ظرفیت زیستی و آزادی تجاری اثری مثبت بر ردپای اکولوژیک داشتهاند، در حالی که گسترش شهرنشینی منجر به کاهش آن شده است. بررسی تفکیکی اثرات مستقیم و غیرمستقیم نشان میدهد که اغلب تأثیرات معنادار، از مسیرهای مستقیم بوده و اثرات سرریز فضایی محدودتر بوده است؛ این یافتهها حاکی از آن است که اقدامات سیاستی در سطح ملی نقش مهمتری در مدیریت ردپای اکولوژیک دارند. بااین وجود، اثر سرریز فضایی بعضی متغیرها نظیر سر ریز خود ردپای اکولوژیکی و ظرفیت زیستی از یک کشور به کشوهای دیگر تایید شد که نشان می دهد همکاری و تعامل جهانی جهت نیز در حفاظت محیط زیست و مدیریت ردپای اکولوژیک به منظور توسعه پایدار جهانی ضروری است. براساس یافته ها، توصیه میشود دولتها در کنار پیگیری رشد اقتصادی متعادل و متوازن ملی، برنامههایی جهت توسعه فناوریهای پاک، توسعه شهرنشینی مدرن و پایدار، بهبود بهرهوری منابع و ارتقای آگاهی زیستمحیطی فراهم کنند و همزمان به همکاری ها و معاهدات بین المللی اهمیت و بهای بیشتری بدهند.
